miri

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

mi-ri

Etimologiyasi

MIRI Bu ot asli arabcha amir otiga (k.) tojikcha -i koʻshimchasini (ТжРС, 542) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, asli amiri shakliga ega boʻlgan; keyinchalik bu ot boshlanishidagi a tovushi aytilmay koʻygan; 'qiymati besh tiyinga teng chaqa pul' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 466). Bu otdan oʻzbek tilida -lik koʻshimchasi bilan mirilik (uch mirilik kabi) oti hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[a. — amirga xos; davlatga,

xazinaga oid, tegishli] tar. Besh tiyinli chaqa, besh tiyin. ◆ Bir miri hayon, uch miri ziyon. Maqol . ◆ Dunyoniki miri kam ikki. Maqol . m ◆ Domla uch miri pul yo bitta qatlama kelti-rib qoʻyganga sira indamaydilar. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Miridan-sirigacha Mufassal ravishda, mayda-chuydasigacha, batafeil. ◆ Ziyodillaga bu hunar yoqib tushgan, uni miridan-sirigacha egallab olish uchun butun kuchi, zehnini ishga solgan edi. H. Nazir, „Oʻtlar tutashganda“ . Mi-ridan sirini ayirmoq (yoki ajratmoq) Mufassal ravishda, mayda-chuydasigacha tek-shirmoq.

Antonimlari

МИРИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

miri
ист. название, мелкой монеты (равнялась пяти копейкам, т. е. четверти теньги); ◆ bir ~ пятак; ◆ uch ~ пятнадцать копеек, пятиалтынный; ◆ ~ kam ikki tanga без пяти копеек две теньги (т. е. тридцать пять копеек); ◆ bir ~ hayon, uch ~ ziyon погов. пользы на пять копеек, а вреда на пятнадцать; соотв. овчинка выделки не стоит; ◆ 

• dunyoniki ~kam ikki погов. на свете всегда два без пятака (т. е. на свете не без недостатков); ◆ ~dan sirini ayirmoq детально разобраться (в чем-л.); ◆ ~dan sirigacha bilmoq знать всё до мелочей, знать всю подноготную.