oʻrkach

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻr-kach

Etimologiyasi

OʻRKACH ’tuyaning tepa sirtida yogʻ qatlamidan ibo — rat doʻng oʻsimta'. Roʻparadagi togʻ choʻhhilari tuya oʻ r-kachlariga oʻxshaydi. Bu ot qadimgi turkiy tilda 'tepaga harakatlan-’ maʼnosini anglatgan ö:r— feʼlidan (ЭСТЯ, I, 542) -kü qoʻshimchasi bilan yasalgan otga (Devon, I, 149) eski oʻzbek tilida kichraytirish maʼnosini ifo-dalovchi —ch qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (КРС, 599); qadimgi turkiy tildayoq ö: unlisining choʻziqlik belgisi, keyinchalik yumshoqlik belgisi yoʻqolgan, ik — kinchi boʻgʻindagi ü unlisi ä unlisiga almashgan: (ö:r- + kü + ö:rkü > örkü) + ch= örküch > orkäch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Tuyaning orqa sirtida bitga yoki ikkita boʻladigan, qalin yogʻ qatlami-dan iborat doʻng oʻsimta. Uni [tuyani

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ hech kim qistamaydi, yetaklamaydi ham, xuddi ma-shinaday, oʻz ishini oʻzi biladi: oʻrkachlarini dirkshiatib loʻkillaganicha, bir yoʻldan tin-may borib-kelib turadi. A. Muxtor, „Davr mening takdirimda“ . ◆ Hop oʻrkachin tushirar esgaDaryo boʻyidagi menaiiap. E. Rahim .

2 koʻchma Tepalik, togʻ va sh. k. ning oʻrkach-ga oʻxshash joyi. ◆ Qirning oʻrkachi nari chetda yuksalgan togʻning beliga yetib turar.. edi. Sh. Xolmirzayev, „Qil koʻprik“ . ◆ Uzoqdan qora-yib koʻrinib turgan togʻ oʻrkachiga toʻlin oy minib oldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Mavze cheti oʻrkach qirlarga tutash. A. Ibodinov, „"La-tofat" doʻkonidagi qatl“ .

Antonimlari

ЎРКАЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

oʻrkach
горб (верблюда).