olachalpoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-la-chal-poq

Etimologiyasi

OLACHALPOQ ’turli koʻrinishdagi parcha-parcha'. Daraxt shoxlari olachalpoh soya tashlab turar edi. Bu soʻz âlä va chälpâq soʻzlaridan tuzilgan; chälpâq soʻzi hozirgi oʻzbek tilida mustaqil ishlatilmaydi. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda chalbaq tarzida talaffuz qilingan (Devon, 436); asli 'parchala—’ maʼnosini ang — latgan chal- feʼlining ’takror’ maʼnosini ifodalovchi -pa qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan shaklidan -q qoʻshimchasi bilan yasalgan boʻlsa kerak; oʻzbek tilida birinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi ol— didagi a unlisi â unlisiga almashgan: (chal- + pa = chalpa-) + q = chalpaq > chälpâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Daraxt barglari oralab tushgan parcha-parcha oftob, oydin yoki koʻ-lanka. ◆ Olachalpoq soya. yat Xiyobondagi da-raxtlar orasida olachalpoq oydin kezadi. H. Gʻ1uʼmon, „Fasllar“ . ◆ Sutday oydin.. Oʻn toʻrt kunlik oy teraklar orasidan moʻralab, ham-ma yoqqa olachalpoq koʻlanka tashlab turar edi. Gʻayratiy, „Dovdirash“ .

2 Bir tekis emas; u yer-bu yerda, parcha-purcha. ◆ Olachalpoq bulutlar. Dashtning u yer-bu yerida olachalpoq qor pagʻalari. sht Odam boʻyi oʻsgan olachalpoq makkajoʻxorining soʻlinqiragan nimjon barglari sargʻayib, osiliv yotardi. Q. Kenja, „Notanish gul“ .

Antonimlari

ОЛАЧАЛПОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

olachalpoq
1 освещенный не сплошь, а пятнами, бликами (падающими сквозь листву солнечными лучами или лунным светом); ◆ olachalpoq soya полутень;
2 разорванный, разбросанный; ◆ olachalpoq bulutlar разорванные облака; ◆ dashtning u yer-bu yerida olachalpoq qor pagʻalari разбросанные там и сям по степи пятна снега; ◆ 

• olachalpoq bulutlar перисто-кучевые облака.