ostona

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

os-to-na

Etimologiyasi

OSTONA Bu ot ПРСda [as(ye)tane] shaklida keltirilib, [as(ye)tan) shakliga havola qilingan (19). ТжРСda ostona shaklida keltirilgan (289). Oʻzbek tiliga tojikcha shakli olingan. Asli 'hovliga, uyga kiraverishda darvoza, eshik oldiga koʻndalang yotqiziladigan yogʻoch' maʼnosini anglatgan, keyinchalik 'boʻsagʻa', 'zina' maʼnolarini anglatish uchun ishlatilgan (OʻTIL, I, 546).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. kiraverish, boʻsa-

gʻa; arafa; shohsaroyi; daxma] 1 Eshik, dar-voza chorchoʻpining ostki koʻndalang yogʻochi; binoga, hovliga kiraverishdagi yerga koʻn-dalang yotqizilgan yogʻoch, taxta, xarsang va sh.k.; boʻsagʻa. ◆ Baland ostona. Uy ostonasi. Koʻcha eshik ostonasi. sht Eshik qattiq tepki bilan ochildi-yu, ostonada chuvalchang-day chuvak., bir kishi paydo boʻldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ .o. ◆ Ahmad brigadir Nus-ratbekni yangi darvoza ostonasida koʻrishi bilanoq ahvoli ruhiyasini tushundi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ .

2 koʻchma Uy, xonadon, dargoh. ◆ -Shu yer tufayli bizlar sening ostonangga bosh egib, qulluq qilib keldik, — dedi Oyimxon. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Sanʼat shunday buyuk dar-gohki, uning ostonasiga qadam qoʻydingmi, orqaga chiqishning imkoni yoʻq. "Saodat" .

3 koʻchma Qishloq yoki shaharga kiraverishdagi joy, boʻsagʻa. ◆ Iskandar Xoʻjand ostonasida qattiq talafot koʻrgan. Mirmuhsin, „Temur Malik“ . ◆ Chekingan dushman qishloq ostonasidagi tepalikka chiqib olib, qarshilik koʻrsata boshladi. N. Safarov, „Komissar Qoraboyev“ .

4 koʻchma Biror voqea yoki hodisaning boshlanishiga yaqin qolgan payt; arafa. ◆ Hali esini tanimagan, oʻt-olov bola shu yerda balogʻat ostonasiga yetdi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar“ . ◆ Yurtim, seni yana qutlab qoʻyayin, Qutlugʻ Yangi yilning ostonasida. A. Oripov, „Yillar armoni“ .

5 geogr. Daryo ostidagi, baʼzan suvdan chi-qib koʻrinib turadigan va suv oqimini tez-lashtirib, kemalar qatnovini qiyinlash-tiradigan balandroq joy, doʻnglik.

Antonimlari

ОСТОНА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ostona
1 порог;
2 подворотня;
3 перен. дом, двор, подворье;
4 перен. подступ; ◆ shahar ostonalarida на подступах к городу;
5 порог (на реке); ◆ 

• ostona sini yalamoq (букв. лизать чей-либо порог) лизать руки, пятки (кому-л.), низкопоклонничать, угодничать, подхалимничать (перед кем-л.).