otin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-tin

Etimologiyasi

OTIN Bu ot ПРСda [atun] shaklida (7), ТжРСda otun shaklida (290) keltirilgan; oʻzbek tiliga u tovushini i tovushiga almashtirib olingan; uqimishli ayol', 'muallima' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 549).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 tar. Eski maktablarda qizlar oʻqituvchisi; din va shariat bilimdoni. ◆ Har kun qoʻshnimiz otin bibida qiyomgacha oʻqib, keyin to kechgacha, koʻpincha kechalari ham, ayamning yoniga kirib, tikish tikdim. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Otin bibi (yoki buvi, oyi) Uyida maktab ochgan ayol. ◆ Yozishni bilmaydimi? -Qaydan bi-ladi, qishlogʻimizda otin buvi boʻlmasa, oʻqi-magan-da. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ .o. ◆ Opa-ning ovozi, otin oyilarning ovoziga oʻxshab, faqat bitta notada yurar ekan. S. Ahmad, „Jimjitlik“ .

2 etn. Ayollar oʻrtasida diniy marosimlar (maye., mavlud) ga boshchilik qiladigan ayol.

3 s. t. Har qanday oʻqimishli yoki oʻqituvchi ayol. ◆ Shu chinorga chiqqanga, Chiqib uni yiq-qanga, Soʻzsiz, xotin boʻlaman. Goʻzal otin boʻlaman. H. Olimjon . ◆ -Oying ham otin boʻladi, — Mavlon aka Karomatning gapidan zavqlanib kulib qoʻydi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Gulnor Yoʻlchiga xat yozishga qaror qilgan va soʻzlarini aytib turgan, otin qiz esa Gulnor soʻzlarini silliqlab, qogʻozga koʻchirgan. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Oʻqimishli, obroʻli ayollarga muroja-atda yoki ular toʻgʻrisida ran borganda, ismiga qoʻshib ishlatiladigan soʻz. ◆ Shakar otin. Fotima otin. n ◆ [Yusufbek hoji:] Bolam, Zaynab otin, sizdan hali yoshlik gʻururi ket-magan, lekin mening bolam boʻlganingizni siz ham unutmang! A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Antonimlari

ОТИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

otin
уст. этн.
1 учительница (в дореволюционной старометодной женской школе);
2 женщина, читавшая молитвы, траурные стихи и т. п. по случаю чьей-либо смерти;
3 употреблялось вместе с именем собственным при почтительном обращении к женщине, напр. ◆ Hafiza otin, Zaynab otin и т. п.;
4 употреблялось вместе со словами oyi, buvi (см.) и т. д. при почтительном обращении к женщинам, пользовавшимся авторитетом вследствие своей религиозности, грамотности, происхождения и т. п., напр. ◆ otin oyi, otin buvi, otin bibi .