paxsa

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pax-sa

Etimologiyasi

PAXSA Bu sifat ТжРСda poxsa shaklida keltirilib (ТжРС, 311), 'tepib pishitilib kuyuq loydan ustma-ust zarb bilan qoʻyib quriladigan devor maʼnosini anglatadi; oʻzbek tiliga o (â) tovushini a tovushiga almashtirib olingan (OʻTIL, 1,580).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. i... ch_.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Pishitilgan loydan ustma-ust bosib qurilgan devor va uning har bir qavati, qatori. ◆ Bir paxsa devor. Paxsa qoʻymoq (urmoq). m ◆ Uch kundan keyin eshi-gimizga qora otliq keldi. Paxsadan boʻyni-ni choʻzib qichqirdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Paxsadan iborat, paxsadan qilingan, qurilgan. ◆ Unda-bunda qurilgan paxsa uylar-da goʻyo hayot yoʻqday. "Saodat" . ◆ Paxsa devor-lar nurab, qator tuyalarning oʻrkachlaridek baland-past boʻlib qolgan. H. Gʻulom, „Mashʼal“ .

Qoʻlini paxsa qilmoq Kaftini katta och-gan holda qoʻlini tinglovchi tomon choʻzib, dagʻdagʻa bilan gapirmoq. ◆ Oqsoqol odamlarni klubga toʻplab, vazxonlik qildi. Qiziq, chol qoʻlini paxsa qilib, shunaqangi gaplar ayt-diki, hammasi qulogʻimga mixlanib qoldi. Oʻ. Hoshimov, „Ikki eshik orasi“ . ◆ Bolta mual-lim tezgina uning oldiga oʻtib, qoʻllarini paxsa qilib, allanimalarni tushuntira ketdi. N. Norqobilov, „Toʻqnashuv“ .

3 koʻchma Karra, daraja. ◆ Ganjaning kay-fiyati yana bir paxsa koʻtarildi. E. Saman-dar, „Daryosini yoʻqotgan qirgʻoq“ .

Antonimlari

ПАХСА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

paxsa
1 глинобитный (о стене); ◆ paxsa devor глинобитная стена;
2 слой глины в глинобитной стене; ◆ devorning uchinchi paxsasi третий (верхний) слой глинобитной стены; ◆ paxsa qoʻymoq (или urmoq, koʻtarmoq) возводить глинобитную стену; ◆ 

• qoʻlni paxsa qilib gapirmoq говорить размахивая вытянутой вперёд рукой с раскрытой ладонью.