pishiq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

pi-shiq

Etimologiyasi

PISHIQ 'chiniqqan', ' mustaqkam'. U endi tur— mushning ogʻir kulfatlarini yengib, p i sh i q yigit boʻlib yetishgan edi (Parda Tursun). Bu sifat ' chiniq—' maʼnosini anglatuvchi pishi— feʼlidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan: pishi— + q = pishiq. Maʼnoni kuchayti — rish maqsadida bu soʻzni pishshiq tarzida talaffuz qilish ham mavjud.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Pishgan, pishib yetylgan (meva, sabzavot, don va sh.k. haqida). Olmani xom, pishiq aralash termoq. yash [Amlokdor:

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ Oʻgʻrilar.. podshohlik haqini aniqlamasdan burun, xom demay, pishiq demay, koʻzga koʻrin-gan narsani yeyaverasanlarmi?! S. Ayniy, „Qullar“ .

2 ot Poliz ekinlari, meva, sabzavot kabilarning pishgan vaqti, mavsumi (shu narsalarning nomi bilan qoʻllanadi). Qo-vun pishigʻi. Tut pishigʻi. Avji oʻrik pishigʻi. sht Bugʻdoi, joʻxori pishigʻida.. yengil charxini yelkasiga solib, oʻgʻilchasini yetaklab, dala aylanadi, oʻroq charxlaydi. A. Qahhor, Sarob. Tut pishigʻi edi. Peshindan keyin hovlida kartoshka chopiq qilayotgandim. M. Mansurov, Yombi.

Yetti qovun pishigʻi bor Hali uzoq, koʻp vaqt bor.

3 Tezda sinmaydigan, yirtilmaydigan, uzilmaydigan, buzilmaydigan; puxta, mus-tahkam, qattiq, chidamli. ◆ Pishiq chit. Pi-shiq charm. tya [Maston] Oyogʻidagi pishiq agʻdarma etikni koʻzdan kechirdi. A. Qahhor, „Maston“ . [Unsin | ◆ Mahsining choki pishiq boʻl-sin uchun, mumli yopishqoq ipni har qatimda barmoqlari bilan “qir-qir ” tortib qoʻyardi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Eshilgan, pishitilgan, chiyratma.

Pishiq ip 1) puxta ip. Choʻzabersang, pi-

shik ip ham uzshshdi. Ish, vaqtida qilinmasa, buziladi. "Mushtum"; 2) chiyratma ip.

5 Oʻtda, olovda pishirilgan. ◆ Pishiq gʻisht. yash Xayrullayev oldida Shamsi Toʻrayevich dar-vozaxonaning bir burchagiga terib qoʻyilgan pishiq gʻisht uyumini unga [Bashirjonga] koʻr-satdi. N. Aminov, „Suvarak“ .

6 Jismoniy jihatdan baquvvat, miqti, chayir. ◆ Qoʻl olib koʻrishar ekan, uning pishiq jussasiga, bolalarcha iymanib turgan koʻz-lariga qaradi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Vujudidan oʻsmir bolalarday kuch-gʻayrat toʻlib turar, gavdasi pishiq, terilmagan quyuq qosh ostida oʻychan yumaloq koʻzlari timqora boʻlib koʻri-nar edi. A. Muxtor, „Davr mening taqdirimda“ .

7 koʻchma Oʻz ishiga puxta, birovga soʻzini bermaydigan, haqini oldirmaydigan. Pi-shik, soʻzamol kampir, har xil bahona topib, kunda bir-ikki marta boynikiga kirar edi. Oybek, Tanlangan asarlar. U \Abdurasul\ endi turmushning ogʻir kulfatlarini yengib, pishik yigit boʻlib yetishgan edi. P. Tursun, Oʻqituvchi. ◆ Pishiq boʻl. Nima maqsadda yurga-ningni hech kim bilmasin. P. Tursun, „Oʻqi-tuvchi“ .

8 Oʻz narsasini, mehnatini birovga ano-yi qilmaydigan, qattiq. Kuzda togʻamdan pul olib yuboraman-da. Lekin qarindoshlarimiz oʻlguday pishik odamlarga oʻxshaydi. Oybek, Tanlangan asarlar.

9 koʻchma Asosli ravishda ishlangan; yara-tilgan; puxta. ◆ Pishik asar. Pishiq ish qil-mok■ ™ | Hakimov | ◆ Eshonboyev tez oʻsib kela-yotgan kadrlardan ekanini, ancha pishiq il-miy ish yozganini aytdi. P. Qodirov, „Uch il-diz“ . Ostonbek agronomlik maʼlumoti bor-ligiga shahodatnoma olib kelgandi, dadasi oʻgʻlining ishni pishik kilganidan xursand boʻldi. "Yoshlik". Boʻri Paygʻamov, Pusratbek-ning oldin — jurnallarda jiddiy, pishik maqolalarini oʻqiganda, koʻz ostiga olib Koʻygan, bu yerga ataylab uni koʻrish, koʻngliga qoʻl solish uchun kirgan edi. S. Nurov, May-salarni ayoz urmaydi.

10 Ziyrak, uddaburon. Men boshqa narsa demoqchiman: ishning koʻzini biladigan odam, pishik, xat-savodi bor., shu odamni sekre-tarlikka tavsiya qilsak, demokchiman. A. Qa\\or, Qoʻshchinor chiroqlari.

Zuvalasi pishiq q. zuvala. Lolaxon — zu-valasi pishik, yigitlarcha abjir qiz, alla-nimalar deya, unga yigʻlamsirab soʻzlayapti. H. Nazir, Yonar daryo.

Antonimlari

ПИШИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

pishiq
1 жжёный; ◆ pishiq gʻisht жжёный кирпич;
2 время, сезон созревания (хлебов, плодов, фруктов и т. п.); qovun pishigʻi время, сезон, когда поспевают дыни; sen menday boʻlguningcha sakkiz qovun pishigʻi oʻtadi (букв. чтобы ты стал таким, как я, пройдёт восемь сезонов созревания дынь) тебе еще нужно восемь лет (в учебе, в работе и т. п), чтобы стать таким, как я; yetti qovun pishigʻi bor еще не скоро; времени ещё много; arpa pishigʻida в то время, когда созрел ячмень; sen arpa pishigʻida tugʻilgansan ты родился во время созревания ячменя (т. е. в мае); qulupnay pishigʻi yaqinlashdi приближается время созревания клубники;
3 крепкий, прочный; // крепко, прочно; ◆ pishiq ip 1) прочная нитка; суровая нить; 2) туго скрученная нитка; ◆ pishiq gazlama прочная ткань; ◆ pishiq oʻrilgan soch туго заплетенные косы;
4 перен. тщательно отделанный, тщательно обработанный; ◆ bu hikoyaning tili pishiq emas язык этого рассказа не отработан; ◆ yozuvchining pishiq asari зрелое произведение писателя;
5 крепкий, закалённый, выносливый, здоровый; ◆ pishiq gavdali yigit парень крепкого телосложения; ◆ pishiq chol здоровый, крепкий старик; ◆ pishiq sportchi закалённый спортсмен; ◆ pishiq ot выносливая, крепкая лошадь; ◆ pishiqman deb kerilma, "sodda" yetar boshingga посл. (букв. не кичись своим умением, найдется и на твою голову «простак») на всякого мудреца, довольно простоты;
6 прижимистый, расчётливый; аккуратный; педантичный; ◆ sen pulga juda pishiqsan ты очень прижимист (скуповат); u oʻziga (или oʻz ishiga) ◆ pishiq он расчетлив в своих делах; он человек педантичный; ◆ Boy - pishiq, murogʻbir odam (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Бай - человек прижимистый, лукавый.