poyga

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

poy-ga

Etimologiyasi

POYGA 'kim oʻzdi musobaqasi'. Hamma p o y g a-d a marraga yetay deb holgan chavandozning hayajoni bilan yashaydi (Sayid Ahmad). Bu ot asli qadimgi tur — kiy tildagi 'otda kim oʻzdiga yugur-' maʼnosini ang — latgan bay— feʼlidan —ga qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, II, 32); keyinchalik soʻz boshlanishidagi b undoshi p undoshiga (КРС, 604), oʻzbek tilida birinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä un — lisiga almashgan: bay- + ga = bayga > payga > pâygä. OʻTILda poyga soʻzi forscha deb taʼkidlangan; bunday izohlashga bu soʻzning poy qismi forscha poy ('oyoq') soʻzi bilan oʻxshash ekani sabab boʻlgandir.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 sprt. Kim oʻzdi musobaqasi. ◆ Yugurish poygasi. Avtomobil poygasi. Velosiped poygasi. gsh Hamma poygada marraga yetay deb qolgan chavandozning hayajoni bilan yashaydi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar“ . ◆ Mabodo poygada qatnashmasa, goʻyo otini kamsit-gandek boʻlardi oʻzicha. T. Ashurov, „Oq ot“ .

Poyga qilmoq (yoki qoʻymoq) Bir-biri-dan oʻtib, oʻzib ketish uchun musobaqalash-moq; tezlikni oshirib, oʻtib ketishga urin-moq. ◆ Yuray, desa toʻrt oyogʻi toladi, Poyga qilsa, piyodadan qoladi. "Nurali" .

2 koʻchma Biron ish-harakat, jarayonda boshqalarga nisbatan yuqori natijalarga, koʻrsatkichlarga erishish uchun boʻlgan hara-kat; musobaqa. ◆ Paxta terimida Fargʻona poyganing oldida boryapti. Gazetadan .

3 koʻchma Biror sohada bir-biridan oʻzib, ustun turish uchun boʻlgan harakat, raqobat. ◆ Bugungi kunda yer yuzida yadro qurollari bilan qurollanish poygasiga qarshi ovoz tobora baralla yangramoqda. Gazetadan .

Ot

poyga (koʻplik poygalar)

Antonimlari

ПОЙГА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

poyga
1 бега, скачки; ◆ olamon poyga массовые скачки; ◆ poyga yoʻlkasi скаковая дорожка;
2 пробег; ◆ avtomobil poyga автомобильный пробег;
3 перен. состязание; ◆ 

• qurollanish poygasi гонка вооружения.