qashlamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qash-la-moq

Etimologiyasi

QASHLA- ' koʻp marta qashi—', ' qashlagʻich bilan tozala-'. Bek otning yolini siladi, yerda yotgan hash-lagʻichni olib, yagʻrinini, sonlarini h o. sh l a d i (Hamid Gʻulom). Bu soʻz eski oʻzbek tilida qashï- feʼliga 'takror' maʼnosini ifodalovchi —la qoʻshimchasini qoʻ-shib hosil qilingan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, a unlilari ä unlila — riga almashgan: qashï— + la = qashïla— > qashla— > qäshlä—. Xuddi shunday maʼnoli soʻz qirgʻiz tilida qashï- soʻzidan -gʻïla qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (КРС, 364: qashïgʻïla- mnogokrat. ot qashï-).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ayn. qashimoq. ◆ Hamroqul bekka qarab va qoʻlini toʻni ichiga olib, qornini qirtillatib qashlay boshladi. M. Joʻraboyev, „M“ .B. martabasi. ◆ Ziyoxonov Toʻ-laganga qarab, taqir boshini qashladi. A. Muxtor, „Chinor“ .

2 Qashlagʻich bilan tozalamoq. ◆ Qashlagʻich oldim-da, qora qashqani u yoq-bu yogʻini qash-lab chiqdim. A. Qodiriy, „Uloqda“ .

3 koʻchma kam qoʻll. Aldab-suldab, silab-siypab, biror ishga koʻndirmoq. [Mastu-ra: | ◆ Axir siz qiziqsiz! Besh kun sabr qiling, kuyov-puyovga chiqsin, bir oy-yarim oy oʻtsin, undan keyin asta-asta qashlab, ishga so-laylik-da. Hamza, „Paranji sirlari“ . ◆ Men senga yomonlikni koʻzlasam, orqangni qashlab gapirar edim. I. Rahim, „Ixlos“ .

4 koʻchma Shilib, yulib-yulqib olmoq. ◆ Yaxshi bshshn oʻrtoq boʻlsang, yaxshi yoʻlga bosh-laydi, Yomon bilan oʻrtoq boʻlsang, bor-yoʻ-gʻingni qashlaydi. Maqol .

Antonimlari

ҚАШЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qashlamoq
1 скрести, чистить скребницей;
2 чесать, почёсывать; расчёсывать (кожу);
3 перен. уломать всякими посулами, уговорами; гладить по шерсти.