Kontent qismiga oʻtish

qatirma

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)

[tahrirlash]

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

[tahrirlash]

qa-tir-ma

Aytilishi

[tahrirlash]

Etimologiyasi

[tahrirlash]

QATIRMA 'oshirilmagan xamirdan qozonda yegʻsiz

pishiriladigan yupqa yemish'. Otasiga deb xurmachaga solingan oshning ustiga bitta hatirmani yopib, roʻmolchaga tugdi-da, chihib ketdi (Oydin). Bu ot ' qattiq holatga kel—' maʼnosini anglatuvchi qat— I feʼlining (ДС, 432) -(ï)r ortgirma qoʻshimchasi bilan

hosil qilingan shaklidan -ma qoʻshimchasi bilan eski uzbek tilida yasalgan (КРС, 361); keyinchalik a unlilari a unlilariga almashgan, ï unlisining qatgiqlik bel-

>I?äta7mTkN: (QaTqatirma 1 + ïr = *atïr-) + ma = qatïrma

suzi7chlyam QaAIMGI    tilAa shunday maʼno qatma

tbILan anglatilgan (Devon, I, 407). Bu soʻz bevosita qatirmaMZ QOʻshimchasi bilan yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

[tahrirlash]

Maʼnosi

[tahrirlash]

1 Oshirilmagan xamirdan qozonda yogʻsiz pishirilgan yupqa non. ◆ Ota-siga deb, xurmachaga solingan oshning ustiga bitta qatirmani yopib, roʻmolchaga tugdi-da, chiqib ketdi. Oydin, „Gulsanam“ .

2 Kiyim yoqasi, yelkasi, koʻkragi tekis tursin uchun avra bilan astar orasiga qoʻ-yiladigan kraxmallangan mato. ◆ Koʻkragiga qatirma qoʻyib tikilgan kostyum.

3 koʻchma s. t. Qalin kir, qasmoq. ◆ Umrida hammom va sovun koʻrmagandan boʻlsa kerak, ikki yuzi qatirma boʻlib ketgan, qoʻy koʻzli bola kelib, roʻparamda toʻxtadi. Sh. Rizo, „Qor yogʻdi, izlar bosildi“ .

Sinonimlari

[tahrirlash]

Antonimlari

[tahrirlash]

ҚАТИРМА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

[tahrirlash]

qatirma
1 тонкая слоёная лепёшки из пресного теста, испечённая в котле;
2 бортовка (накрахмаленная материя, закладываемая в борт одежды для жёсткости); ◆ 

  • qatirma kir толстый слой засохшей грязи (на одежде).