qayrilmoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qay-ril-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Qayirmoq fl. oʻxl. va majh. n. ◆ Kitobning varagʻi qayrilib qolibdi. Mix qayrilib ketyapti. v ◆ Ehe, mashina liq toʻla temir asbob. Bir xili oʻroqqa oʻxshab tigʻi qayrilgan. H. Nazir, „Choʻl havosi“ . [ ◆ Sao-dat\ Hosili koʻpligidan shoxi yerga qayrilib tushgan olma daraxtlariga uzoq tikildi, nimalarnidir oʻyladi. N. Safarov, „Saodat-ning qissasi“ . ◆ Bulbuli goʻyoedim, sindi qano-tim qayrilib, Ne gunohim bor edi — qol-dim onamdan ayrilib. S. Abdulla, Tohir va Zuhra.
2 Burilmoq, oʻgirilmoq. ◆ Erkak toʻniga yaxshiroq oʻrandi-da, orqasiga qayrilib, uy tomon yoʻl oldi. N. Aminov, „Suvarak“ . ◆ Quti-dor hovlisiga qayrilar ekan, bek bilan xayr-lashdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Tozilar qayrildi kelgan yoʻliga, Oftoboy ergashdi tozilariga. "Rustamxon" . ◆ Gʻulomjon toʻxtab, orqasiga qayrildi. Madaminxoʻja yetib kel-di. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
3 Bukilmoq, bukchaymoq; munkaymoq. ◆ Bagri tosh qayrilma qosh menga nasib qilgay-mikin, Yoki qaddim qoshidek hajrida qay-rilgaymikin. S. Ahmad, „Hukm“ .
4 koʻchma Eʼtibor berib qaramoq, parvo qilmoq, iltifot koʻrsatmoq. ◆ Qayrilma-ganga qayishma. Maqol . v ◆ Sen qayrilsang menday mungligʻ holiga, Bilmayman ket-dimi Oqtosh eliga. "Rustamxon" . ◆ Kim bizga qayrildi, Ochlik, qahat toʻrt tomon. Mir-temir . [Rokiya:] Voy, yurtda nima koʻp, qiz koʻp. [ ◆ Turgʻun:] Koʻp boʻlgan bilan bironta-si qayrilib qaramasa. N. Safarov, „Hayot maktabi“ .
- Pixi qayrilgan q. pix I. ◆ Pixi qayrilgan taftishchilar ham biron marta kamomad topolmaganlar. Y. Shamsharov, „Toshqin“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚАЙРИЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
qayrilmoq
страд. и возвр. от qayirmoq; Bulbuli goʻyo edim, sindi qanotim qayrilib (С. Абдулла, «Тоћир ва Зућра») Была я сладкоголосым соловьем, сломались, вывернулись мои крылья; qayrilib qaramaslik (букв. даже не обернуться) не обращать никакого внимания.