qayroq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qay-roq

Etimologiyasi

QAYROQ 'kesuvchi asboblarning tigʻini oʻtkir — lashda ishlatiladigan silliq tosh'. Bu kishi sabzi toʻgʻrarga oʻz hayrogini koʻtarib chihadi. Bu ot eski oʻzbek tilida ' ishqalab oʻtkirlashtir—', ' charxla—¹ maʼnosini anglatgan qayra— feʼlidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ССТТН, II, 32); keyinchalik birinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: (qayïr- + a = qayïra- > qayra-) + q = qayraq > qäyrâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Kesuvchi asboblarning ti-gʻini oʻtkir qilish uchun ishlatiladigan, odatda, uzunchoq va yapaloqroq silliq yoki maxsus ishlangan tosh. ◆ Tosh tuz tuyiladi-gan oʻgʻir ichidan uzun qayroqni olib, pichoq-ni qayray boshladi. Sh. Xolmirzayev, „Ogʻir tosh koʻchsa“ . Kasbim — sartaroshlik. Bitta qayrogʻu bitta ustara dastmoya.. Gazetadan.

2 Jismi sadolanuvchi urma cholgʻu; raq-qos(a)lar qoʻlda shiqirlatib oʻynaydigan bir juft choʻzinchoq (qayroqqa oʻxshash) tosh. ◆ Shermat bilan Alisherning yogʻochoyoqda tu-rib, qayroq bilan uforiga oʻynashini ayt-maysizmi?! M. Qodirov, „Asaka dorbozlari“ . ◆ Xorazm qayroqlari yana qaysi xalq qoʻlida shunday jaranglashi mumkin? " Sharq yulduzi" .

3 (3-sh. egalik shaklida — qayrogʻi) koʻchma Umuman, oʻtkirlovchi, charxlovchi narsa. Ki-tob — aql qayrogʻi. Qoʻlning kuchi birni yengsa, bilimning kuchi mingni yengadi. Shuh-rat, Shinelli yillar.

4 ayn. qayroqi. U ◆ qayroq bugʻdoy unidan yogʻli patir, somsa yopdi. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .

Antonimlari

ҚАЙРОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qayroq
1 брусок; ◆ qayroq tosh точильный камень, брусок;
2 кастаньеты или заменяющие их плоские камешки; ◆ qayroq oʻyini танец с кастаньетами; ◆ qayroq burun 1) большой плоский нос; 2) человек с большим плоским носом.