qismat
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
qis-mat
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
\a. •-—"— taqsir, qazo; ulush; boʻlish
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
1 Goʻyo oldindan belgilab qoʻyilgan, peshonaga yozilgan koʻrgilik; yozmish, taqdir. ◆ Qadim zamonlarda odamlar dunyodagi hamma narsa qismatga bogʻliq, deb oʻylaganlar. Gazetadan . ◆ Qismat ekan, bu yerlarda yuribsiz, usta Jurjoniy. Mirmuhsin, «Meʼmor» . ◆ Hali sevishmoqdan shumidir maʼno? Faqat azob bordir qismatda nahot? H. Olimjon . ◆ Uzgalardek uni ham qismat Olib keldi oxir qabrga. E. Vohidov .
2 Umuman, boshga tushgan koʻrgilik, kech-mish hayot; ahvol. ◆ Oʻsha zamonda barcha ilgʻor fikr va aql egalarining qismati bir xil edi. Gazetadan . ◆ Najmiddin Buxoriy, akasi Boyboʻrining zulmidan boshqa yurtlarga koʻchib ketgan Boysari qismatida oʻz qismatini koʻrib, koʻzlaridan yosh chiqib ketdi. Mir-muhsin, «Meʼmor» . ◆ Haqiqatan ham Soʻlimbek-day qishloqning boshiga tushgan qismat koʻplarni qattiq ranjitgan edi. J. Abdullaxonov, «Xonadon» .
3 Hayot-mamot masalasi, taqdir; belgi-langan umr, nasiba. Butun yoshligimiz jang-dadir bukun, Jangda yechilmoqda sevgi qis-mati. H. Olimjon. ◆ Hazrat.. ketib yuborish-ni ham oʻyladi-yu, hali Jabborbek qismati hal boʻlmagani.. Ibrohimbek ketib qolgani-ni eslab, Fuzayl maxsumga maʼnoli tikildi. Sh. Xolmirzayev, «Qil koʻprik» . ◆ Hasan ovchi-ning qismati bitdi, deb taxmin qilgan ellikboshi uni tezroq qalʼaga dikillatib olib borishga oshiqardi. Sh. Toshmatov, «Erk qushi» .
4 esk. kt. Qism, hissa, ulush. Qalin qis-matini juda koʻp bering, Ne soʻrasa, bera-yin, qabul qiling. Poʻlkan shoir.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ҚИСМАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.