qiyom
I
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qi-yom
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]arab. – tik turish, qoyim turish; joʻnab ketish; mavjudlik;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1. Quyosh tikka koʻtarilgan payt, tush payti; peshin. ◆ Qiyomda chopiqchilar dam olgani chiqishdi. Kun qiyomdan ogʻdi. ◆ Qiyom vaqtida bir qancha bolalar "toʻy keldi, toʻy keldi", deb baqirib-chaqirib yugurishdi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Kun qiyomiga kelib, peshin namozi oʻqilgandan keyin koʻshkning ich-tashi jimjit boʻlib qoldi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar.“
2. Meʼyor, marom. ◆ Shavla qiyomiga yetib pishgan edi. Alijon ishtaha bilan huzur qilib yedi. H. Nuʼmon, „Fasllar.“ ◆ Fikr bahsda qiyomiga yetadi. Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi“ . ◆ Ketmon deganni bir qiyomda chopadi kishi.. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“
3. Oxirgi nuqta, tamom boʻlish payti, oxiri. ◆ Soch oldirish qiyomiga yetay deganda, sarrochlik — egar-jabduq rastasi tomondan qiygʻos toʻpolon ovoz koʻtarilib qoldi. Gʻ. Gʻulom, „Shum bola.“ ◆ Toʻylari gʻaribroq boshlandi-yu, qiyomida qizib ketdi. E. Aʼzamov, „Javob.“ ◆ Kanal qurilishi qiyomiga yeta boshlagach, Andijonga qaytdim. "Oʻzbekiston qoʻriqlari" .
II
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qi-yom
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1. Shakarni suvda qaynatib tayyorlangan quyuq sharbat. ◆ Kampir.. oʻng qoʻliga dasturxondan bir burda jizzali nonni oldida, piyoladagi qiyomga botirdi. Iboxon, „Feruza koʻzli isirgʻa.“
2. ayn. murabbo. ◆ Olcha qiyomi. Olma qiyomi. Anjir qiyomi.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚИЁМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
qiyom I
1. время нахождения солнца в зените, полдень; ◆ kun qiyom boʻldi наступил полдень;◆ qiyom paytida в полдень;
2. ритм; ◆ Ketmon deganni bir qiyomda chopadi kishi A. Qahhor, «"Qoʻshchinor."» Кетменём надо работать в одном темпе, ритмично;
3. момент готовности, спелости чего-л.; ◆ ishni qiyomiga yetkazmoq довести дело до полной готовности.
qiyom II
1. густой сироп, патока; ◆ shakar qiyomi сахарный сироп;
2. варенье; ◆ qiyom qilmoq 1) готовить сироп; 2) готовить варенье.