qiyqim

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qiy-qim

Etimologiyasi

QIYQIM 'matoni, qogʻozni kesganda hosil boʻla— digan mayda—chuyda chiqindi'. Mohir bichiqchi q i y — q i m n i qam oz chiqaradi. Bu ot eski oʻzbek tilida 'yotiq holatda kes-' maʼnosini anglatuvchi qïy- feʼ-lining ' takror' maʼnosini ifodalovchi qiyqim(ï)q qoʻnshm-chasi bilan hosil qilingan shaklidan — (ï)m qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, ï un — lilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (qïy— + ïq = qïyïq-) _+ ïm = qïyïqïm > qïyqïm > qiyqim.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Qiyib ishlangan narsalar chiqindisi, qiyindi. ◆ Qogʻoz qiyqimlari. ◆ Bu ayolning tashabbusi bilan elektr tikuv mashinalariga "koʻchib yuruvchi lineyka" oʻrnatildi. Bu — qiyqimni kamaytirishda muhim omil boʻldi. Gazetadan.

2. Gazmolning bichiqdan yoki savdodan ortgan boʻlagi; laxtak.

3. Bir parcha, qiytiq joy. ◆ Qiyqim yer. ◆ Gektarlarning toʻla boʻlishiga, karta chetlarida qiyqim va tumorchalar qoldirmaslikka katta eʼtibor berildi. Gazetadan.

Qiyqindi ayn. qiyqim 1, 2. ◆ Gazmol qiyqindilari. ◆ Mening uyimda har xil qiyqindilar bor, oʻshani olib kelaman-da, kostyumchalar tikamiz. N. Nazarov, „Zamon.“ ◆ Yonida turgan oq xaltadagi har xil qiyqindilar orasidan roʻmolchadek laxtakni olib, qiziga berdi. R. Fayziy, „Sen yetim emassan.“

Antonimlari

ҚИЙҚИМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qiyqim
лоскут (материи).