qoʻyin
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qoʻ-yin
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOʻYIN 'koʻkrak bilan uni yopib turgan kiyim oraligʻi'. Boʻtaboy hoʻynidigi gazetalarni olib, otboharga berdi (Abdulla Qahhor). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot asli ' badanning koʻkrak bilan kiyim oraligʻi' maʼnosini anglattan qoy otiga (ДС, 45: qoy 'pazuxa, grud') kpch —
raitirish maʼnosini ifodalovchi -(u)n qoʻshimchasini 'qoʻyinSIL 'ZSH,NGaN 'AS' 453):
dayeq bu suzning ikkinchi boʻgʻinidagi u unlisi ï unli-siga almashtirib ham ishlatilgan (ДС, 453); oʻzbek ti-l^a ï unlisining qatgiqlik belgisi yoʻqolgan: qoy + un - qoiun > qoiïn > qoyin.
aʼzos^'Oʻ^ylchpaMNING yeLKZA?N barm°Q uchigacha boʻlgan bir k oʻ/in TNCHP 6iLON Q°ra Ahmodning turkiy tilla uyam , °RHasaga *aiiR9i (Oybek). Qadimgi “UIAai maʼnoni anglatgan bu ot qo:l tarzida talaffuz qilingan (ДС, 454: qo:l 'ruxa' qo:lïchaq ' ruchonka', qo:llugʻ 'imeyushiy ruki')
choʻziqlik be™ qoʻyin gʻ i g a suqib ichkaridan chiqdi (Sayid Axmal)
otTsGLG™ ,am sh™"y m""°™ „GGaGu
ot asli qoltuq tarzida talaffuz qilingan (Devon III
363. qoltuqlandï); qadimgi turkiy tildayoq bu soʻâ
qoltïq shaklida qam talaffuz qilingan (DS 454) • Mahmud Koshgʻariy bu soʻzni maxsus izohla^n' /
Harflari bilan yozilgan soʻzning ikkinchi boʻginila
(D^^GG KTa77?CHI ^RaKaT beLGISN
tyapupYa \ Ayemak, bu suzni qoʻl oti va tiq feʼlidan tarkib topgan deb oʻylash haqiqatga toʻgʻri ^lmTi
Asli bu qushma soʻzning ikkinchi qismi tu- feʼliga
<a name="bookmark27"></a>ÄGTds^ tG.6
tutashgan yeri' maʼnosini anglatgani ayon boʻladi Ke-inroq suz oxiridagi gʻ undoshi q undoshiga, u unlisi ï
<a name="bookmark28"></a>—IÄ-“ +qoʻyin,” qoʻyin
Qoltuq > qoltïq > qoltiq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
(3-sh. birl. - qoʻyni) 1 Koʻkrak va uni yopib turgan kiyim orasidagi joy. Daftarlarini qoʻyniga soldi. Koʻyniga tiq-di. Koʻynida noni borning qorni toʻq. Maqol. n Boʻtaboy qoʻynidagi gazetalarni olib, otboqarga berdi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. Usta Olim
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]Qoʻynidan maktublar-ni chiqarib, bittasini qutidorga uzatdi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.
- Qoʻyin daftari Choʻntakda olib yurish uchun moʻljallangan kichkina yozuv daftari; choʻntak daftar, yon daftar. ◆ Shoir shoshib, yoni-dan qoʻyin daftari bilan qalam chiqardi. A. Qahhor, Kartina. Qoʻyin choʻntak Kiyim-ning koʻkrak ustidagi ichki tomoniga ti-kilgan choʻntak, koʻkrak choʻntak. ◆ Rayhonbibi nikoh qogʻozini olib, qoʻyin choʻntagiga suqdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
2 koʻchma Quchoq, ogʻush. Tabiat qoʻynida yayramoq. Ona qoʻyniga kirmoq. n Anzirat xolaning qoʻynida yotgan bola toʻsatdan qichqirib yubordi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari. Botirali derazadan sakrab chi-qib, bogʻqoʻyniga omwidu. H. Gʻulom, Mashʼal. Normat blindaj tepasiga chiqib, zulmat qoʻyniga qaradi, diqqat bilan quloq soldi. I. Rahim, Chin muhabbat.
- Qoʻynini puch yongʻoqqa toʻldirmoq q. yongʻoq.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚЎЙИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]qoʻyin
Ruscha ru
qoʻyin
[[[qoʻyni]]]
1 пазуха; u kitobii qoʻyniga soldi он положил (сунул) книгу за пазуху; ◆ qoʻyin choʻntak внутренний нагрудный карман; ◆ qoʻyin daftarcha записная книжка, блокнот; ◆ qoʻyinni puch yongʻoqqa toʻldirmoq см. puch; qoʻynidan toʻkilsa, qoʻnjiga погов. если высыплется из-за пазухи, попадёт в голенище; соотв. свои люди - сочтёмся; birovning qoʻyniga qoʻl solmoq пытаться выведать чью-либо тайну;
2 перен. объятие, лоно; tabiat qoʻynida на лоне природы.