qobiq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qo-biq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOBIQ ' narsaning ustini qoplab turuvchi qat-lam'. ' poʻstloq'. Bu yongʻoqning magʻzi qobigʻidan oson ajralar ekan. Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi ' qopla-', 'yop-' maʼnosini anglatgan qabu- feʼlidan (AS. 421. qapulugʻ ' zakrïtïy, zapertïy') —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik a unlisi â unlisiga, u un — lisi i unlisiga almashgan: qabu- + q = qabuq > qâbiq.
QOV '5oʻangasiz kuydirilgan paxta' (tabobatda yara—chaqaga qoʻyiladi). Yosh qakim kechgacha qilich yarasiga q o v qoʻyib, malqam surtish .. bilan ovora boʻldi (M.Osim). Qadimgi turkiy tilda 'chaqmoq chaqib yondi-riladigan pilik' maʼnosini anglatgan bu ot asli qaw tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 169); keyinchalik a unlisi â unlisiga, w undoshi v undoshiga almashgan: qaw > qâv; maʼnoda ham oʻzgarish yuz bergan: 'oʻta quruq paxtadan eshilgan pilik' — ' olovsiz kuydirilgan quruq paxta'.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Poʻst, poʻstloq; poʻchoq. Daraxt qobigʻi. Chigit qobigʻi.
1 Narsalarning ustini qoplab, oʻrab olgan qattiq ustki qatlami yoki poʻst. Yer qobigʻi. Dirijabl qobigʻi.
3 koʻchma Oʻrab, pardalab turuvchi, cheklab qoʻyuvchi narsa. Ulfat bilan suhbatlashsan-giz, uning oʻz mutaxassisligi qobigʻiga oʻralib qolmay, bilim doirasini kengaytirib bo-rishga intilayotganligini koʻrib tan bera-siz. H. Nazir, Oʻtlar tutashganda. Hanifa or-zu-havasi, oʻy-xayoli faqat oila qobigʻi bi-langina chegaralangan uy xotini boʻlib oʻti-rib qolgan. S. Anorboyev, Mehr. ◆ ..uoʻz nutqi-ni subyektiv qobiqqa oʻraydi. Gazetadan .
(Oʻz) qobigʻiga oʻralmoq Boshqalardan, tashqi dunyodan ajralib, oʻzicha, oʻz holicha ish koʻrmoq, yashamoq, rivojlanmoq.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОБИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.