qoida

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qo-i-da

Etimologiyasi

[ arab. – baza, asos; poydevor; tub; qonun-qoida, nizom ]

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Turli hodisalar oʻrtasidagi bogʻlanish va munosabatlarni ifodalovchi, maʼlum sistema, amal va sh.k. asosini tashkil etuvchi tartib; qonun. ◆ Soʻz yasash qoidalari. Ildiz chiqarish qoidasi (mat).

2 Biror ish-harakat, amalning qanday bajarilishi haqidagi rasmiy koʻrsatma, yoʻl-yoʻriq yoki umum tomonidan qabul qilingan tartibot. ◆ Agrotexnika qoidalari. Yoʻl qoidalari. Gigiyena qoidalari. Koʻcha harakati qoidalari. ◆ Komandir rotani butun qoidaga muvofiq tartib bilan yoʻlga soldi. A. Qahhor, „Oltin yulduz.“ ◆ Mashhur artist katta banketlarda koʻp boʻlgan, mehmondorchilik qoidalarini yaxshi bilardi. S. Ahmad, „Yulduz.“

3 Rasm, odat. ◆ Qadimdan qolgan qoida. ◆ Qamishkapaliklar odamlarni biror xususiyatlari bilan taʼriflashni afzal koʻradilar. Shu qoidaga muvofiq, kulrang koʻkish koʻzli eshonni hamma katta-kichik "Zagʻchakoʻz domla" deb atardi. P. Tursun, „Oʻqituvchi.“ ◆ Mulla Obid, boshqa oʻzbek dehqonlarimiz qoidasi boʻyicha, mehmonlarga oʻz qoʻllari bilan pishib yetishtirgan narsalardan uzib olish taklifida boʻldi. A. Qodiriy, „Obid ketmon.“

Antonimlari

ҚОИДА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Tillar

• Ozarbayjoncha: qayda
• Inglizcha: ruler
• Olmoncha: Regel
• Niderlandcha: regel
• Portugalcha: régua
• Turkcha: kural

Ruscha _ru

qoida
1 правило; положение; норма; ◆ grammatika qoidalari грамматические правила; правила грамматики; ◆ koʻcha harakati qoidalari правила уличного движения; ◆ ichki tartib qoidalari правила внутреннего распорядка;
2 обычай, правило.