qoldiq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qol-diq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOLDIQ 'nimaningdir ortib, saqlanib qolgan qismi'. Dushman qoldiqlari qarshilik koʻrsa— tishni davom ettira berdi (Nazir Safarov). Bu soʻz eski oʻzbek tilida 'oʻz joyida tur-' maʼnosini ang — latuvchi qal- feʼlining -dï qoʻshimchasi bilan hosil qilingan sifatdosh shaklidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ССТТН, II, 23); keyinchalik a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (qal- + dï = qaldï) + q = qaldïq > qâldiq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Narsalarning ortib yoki saqlanib qolgan qismi. ◆ Buzilgan shahar qoldiqlari. Papiros qoldigʻi. shsh Dushman qoldiqlari qarshilik koʻrsatishni davom ettira berdilar. N. Safarov, „Komissar Qoraboyev“ .
2 Chiqit, chiqindi. ◆ Neft qoldiqlari. Qoldiqlardan tikilgan koʻylakcha. yat Chu-valchang, asosan, oʻsimlik qoldiqlari bshtn oziqlanadi. "Fan va turmush" .
3 Yoʻqolib ketgan yoki oʻtgan, oʻlib bo-rayotgan voqea-hodisa va shu kabilardan qolgan nishona, asorat. Boʻgʻma shgonda teri ostida salgina boʻrtib turadigan orqa oyoq qol-diqlari boʻladi. "Zoologiya".
4 koʻchma Eskidan qolgan dunyoqarash, rasm-rusm, urf-odat va sh.k.; sarqit. ◆ Feodalizm qoldiqlari. n Yillar davomida u [Yusufjon] bugungi avlodning yashashiga toʻsqinlik qilayotgan oʻtmish qoldigʻrgarini kulgi bilan fosh etadi. T. Obidov, Yusufjon qiziq.
5 mat. Boʻluv amalida ortib qolgan son, miqdor. 5 ◆ ga qoldiqsiz boʻlinadigan son.
6 Buxgalteriya hisobida muayyan davr uchun pul tushumlari va xarajatlar oʻrtasidagi ayirma. Korxona kassasidagi naqd pullar qoldigʻi.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОЛДИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.