qormoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]qor-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QOR- 'suyuq, mayda narsalarni bir-biriga ara-langgir—'. Qoʻy suti, hoʻy moyiga Upadek unni h o -r i b, .. Koʻmma hiladi darrov, Shuvoh ildizni yohib (Quddus Muhammadiy). Qadimgi turkiy tilda ham shun-day maʼnoni anglatgan bu soʻz asli qadimgi turkiy til-da mavjud boʻlib, 'birga qoʻy-', 'tartib bilan taxla-' maʼnosini anglatgan qa— feʼliga (ДС, 399) kuchaytirshn maʼnosini ifodalovchi -r qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (Devon, II, 154 : qarïldï); oʻzbek tilida a un — lisi â unlisiga almashgan: qa- + r = qar— > qâr-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Suyuq yoki mayda zarrali sochiluvchan narsalarni bir-biriga aralash-tirmoq, qorishtirmoq. ◆ Tolqonni shakar bilan qormoq. Qatiqqa shakar qorib ichmoq. n ◆ Qoʻy suti, qoʻy moyiga Upadek unni qorib.. Q. Muhammadiy .
2 Obdan aralashtirib yetiltirmoq, iy-lamoq, pishitmoq (shu yoʻl bilan oʻzi bogʻ-lanib kelgan soʻz anglatgan narsani tay-yorlashni bildiradi). ◆ Loy qormoq. Beton qormoq. n ◆ Kun chiqmasdan un eladim, xamir qordim.. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Yormat xoʻjayinning sigir-buzoqlariga tert qo-rish bilan band boʻlgan xotinining oldida toʻxtadi. Oybek, Tanlangan asarlar.
3 Bulgʻamoq, belamoq, qorishtirmoq. ◆ Loy-ga qormoq. n ◆ Sel gʻoʻzalarimizni.. meh-natimizni ham tuproqqa qorib oldi-ket-di-yu, ammo yurak qoʻrimizni, vijdonimizni oqizib ketgani yoʻq. Y. Sham sharov, „Koʻrk meʼmorlari“ . ◆ Oʻzingni balchiqqa qorib, yigʻlab-yolvorib, dehqonning ogʻzidagini, kosibning boʻgʻzidagini umid etishga or qilmaysanmi, Matpano? S. Siyoyev, „Avaz“ .
4 koʻchma Botirmoq, koʻmmoq; giriftor qilmoq. ◆ Choʻponni sevolmadim, Hech koʻngil qoʻyolmadim. Gʻurbatga qorganimning, Devga yuborganimning Sababi shunda edi. H. Olim-jon .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚОРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]qormoq