quvmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

quv-moq

Etimologiyasi

QUV- 'biror yerdan ketishga majbur qil-', 'etib olish uchun orqasidan yugur-'. Ilon h u v s a, yoʻlga hoch, tuya h u v s a, oʻrga hoch (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli qov—

41-36

tarzida talaffuz qilingan (ДС, 461), quv— shakli keyinroq yuzaga kelgan (ДС, 475).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yetib yoki tutib olish uchun orqasidan yugurmoq, quvlamoq. ◆ Kiyik quv-gan quyonni payqamas. Maqol . ◆ Ilon quvsa, yoʻlga qoch, tuya quvsa, oʻrga qoch! Maqol . ◆ shsh Quvgan dushmanimni qoʻlga tushirdim. "Ma-likai ayyor" . ◆ Olmazorga yetganida, kimdir ortidan quvibetdi. M. M . Doʻst, Lolazor.

2 Biror joy-makondan majburlab ket-kazmoq (joʻnatmoq); haydamoq. ◆ Momo qoʻliga kaltak olib, bolalarni quvibdi. "Ertak-lar" . /◆ Juman:] Bechora bolalarni issiq in-laridan quvib chiqarganlaring ham yetar, taxtada nima gunoh? Yoqma! M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Shiddatli shturm natijasi-da dushman mudofaa marralaridan quvib chiqarildi. N. Safarov, „Jangchi shoir“ .

3 koʻchma Mansab, lavozim va shu kabilardan chetlatmoq, boʻshatmoq, haydamoq. ◆ Biroq can fursat oʻtmay, hokim toʻra tilmochni ishdan quvdi. S. Ahmad, „Hukm“ .

4 koʻchma Yoʻq qilmoq; haydamoq. ◆ Tashvish qiz bolaning husnini olarkan, shoʻxligini ham, ovozidagi latofatini ham quvarkan. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Koʻzga ajibravshashshk baxsh etuvchi yashil koʻkatlar tarovati.. kechadan beri gʻamnok dilini erkalab, koʻksidagi ranju alamni quvgandek boʻlardi. S. Siyoyev, „Avaz“ .

5 koʻchma Hayoti, ish-faoliyatida biror yoʻl-yoʻriq, usul va shu kabilarga qattiq amal qilmoq; biror ish-amalni qattiq tutmoq, unga berilmoq. ◆ Xaliljon ham akalarining yoʻlini quvdi: maktabda oʻqib turib.. avia-klubga qatnadi. S. Akbarov, „Otaning xayol-lari“ . -U ◆ faqat oxiratni deb yashagan, umr boʻyi savob quvgan, — dedi chol. A. Muqimov, „Qopqon“ . ◆ Joningda qasding bormi, muncha aroqni quvmasang. "Mushtum" .

6 koʻchma s.t. Yurib-yelmoq (piyoda yoki ulov bilan). ◆ Telpagini yelviratib, Oʻzbak-larni dalviratib, Urganch elga quvib yetdik. "Yusuf va Ahmad" . ◆ Koʻp yerlarni men axtar-dim ot quvib, Hech koʻrmadim Asad Shodmon qorasin. "Malikai ayyor" .

Iz quvmoq Izidan taʼqib qilmoq. ◆ Qoʻr-boshilar ichidan qochib, mening orqamdan iz quvib kelgansan.. Gʻayratiy, „Unutilmas kunlar“ . ◆ Bolta muallim boshliq yetti-sakkiz chogʻli yigit izlaridan quvib kelar.. N. Nor-qobilov, „Toʻqnashuv“ . Ketidan (yoki orqasi-dan) quvmoq ayn. kuvmoq 5. ◆ Mol-dunyo orqa-sidan quvmoq. Foyda ketidan quvmoq. n ◆ Soxta shuhrat ketidan quvib, aldamchilik bilan shugʻullangan shaxslar qilmishlariga yarasha qattiq jazolanishi lozim. Gazetadan .

Antonimlari

ҚУВМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

quvmoq
1 гнаться (за кем-чем-л.); преследовать (кого-чего-л.); ◆ iz quvmoq гнаться (за кем-л.), преследовать (кого-л.) идя по следам; quvib yetmoq догнать; quvib yetmoq va oʻzib ketmoq догнать и перегнать; ◆ shuhrat ketidan quvmoq гнаться за славой; mototsikl yel quvib ketdi мотоцикл помчался как ветер;
2 гонять, гнать, прогонять, выгонять, изгонять.