quvramoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]quv-ra-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]QUVRA- ' suvsizlikdan quri-1, 'nami qochib qol—'. ◆ Haydalgan yer bir-ikki kun oʻtkazib borona qilinsa, tuproq quvrab, serkesak boʻlib qoladi . Bu feʼl eski oʻzbek tilida qav sifatidan (ССТТН, II, 29) — (u)r qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli ta-laffuz qilinmay qoʻygan, birinchi boʻgʻindagi a unlisi u unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga al — mashgan: (qav + ur = qavur-) + a = qavura— > quvura- > quvra- > quvrä—. L.Z.Budagov izohiga binoan bu feʼl 'quruq oʻt-oʻlan' maʼnosini anglatgan qav otidan —ra qoʻshimchasi bilan yasalgan (ССТТН, II, 29); K.K.Yudaxin lugʻatidagi izohlarga koʻra bu feʼl 'quruq' maʼnosini anglatuvchi quur sifatidan -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (КРС, 455).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]kam qoʻll. Qurimoq, qurushmoq, qovjiramoq. ◆ Gʻazalchi oʻgʻilning tomogʻi quvradimi, tovushi xirillab qoldi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Unda-bunda uchrashib turgan bedazorlar suvsiz qolib quvragan. Sh. Xol-mirzayev, „Saylanma“ . Togʻning oʻti bari quv-rab ketibdi. "Gulnorpari". ◆ Odamlarning ekinlari koʻkarmay quvradi. Sh. Xolmirza-yev, „Saylanma“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҚУВРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.