roʻkach

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

roʻ-kach

Etimologiyasi

ROʻKACH: roʻkach qil- feʼli tarkibida ishlatiladigan bu ot 'yuz' maʼnosini anglatadigan roʻ otiga (ТжРС, 329) 'torg-' maʼnosini anglatadigan kashidan feʼlining kash hozirgi zamon asosini (ТжРС, 184) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, oʻzbek tilida sh tovushi ch tovushiga almashtirilgan. Bu feʼl 'kishining, sotiladigan molning yaxshi tomonlarini koʻz-koʻz qil-' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1,631).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

ford. — ustki, ximoya qatlam, qoplama;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Koʻz-koʻz qilib, yomonini yashirish uchun ajratib, oldinga qoʻyilgan sara narsa; molning, narsaning sarasi. ◆ Qulupnayning roʻkachi. ◆ [“Chetan” kolxozi] Rayon boʻyicha emas, Uzbekiston boʻyicha eng obroʻli namunaviy kolxozlar qatoriga koʻchadi. Rayonga.. kelgan mehmonlarga rayonning roʻkachi boʻlib qoladi. A. Qodiriy, „Obid ketmon.“

Roʻkach qilmoq 1) pesh qilmoq, dastak qilmoq. ◆ [Botir:] Hadeb qoʻchqorligingizni roʻkach qilaverasizmi, Valixoʻja aka! Kamtarlik ham kerak kishiga! N. Safarov, „Hayot maktabi.“ 2) bahona qilmoq. ◆ Bir narsa desa, uch oydan beri toʻlanmagan uy pulini roʻkach qilib, bet-koʻzingizni yulasiz, — dedi Habiba eriga. Q. Kenja, „Togʻ yoʻlida bir oqshom.“ ◆ 1994 yil mavsumida boshqa sabablarni roʻkach qilishga va oʻzini oqlashga oʻrin yoʻq, deb oʻylayman. Gazetadan.

Antonimlari

РЎКАЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

roʻkach
отборная часть товара, которая выставляется напоказ, чтобы привлечь внимание покупателей; ◆ roʻkach qilmoq 1) выставлять напоказ (что-л.); 2) выставлять (что-л.) в качестве довода; использовать (что-л.) как оправдание, спекулировать (чем-л.); ◆ unvoningni roʻkach qilma! не спекулируй своим званием!