sanamoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]sa-na-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SANA— ' miqdorini aniqla-', 'hisobla-'. Yerdan topib olsang ham, s a n a b o l (Maqol). Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi 'hisobla-' maʼnosini anglatgan sa- feʼlidan (ПДП, 418, Devon, III, 265; DS, 478) -n qoʻshimchasi bilan yasalib, ' adad', ' miqdor' maʼnosini anglatgan san otiga (ПДП, 419; Devon, III, 172; DS, 483) -a qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan (ПДП, 419; Devon, III, 290; DS, 483); oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: san + a = sana— > sänä—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Hisoblamoq, xisoblab so-nini, miqdorini anikdamoq; xisobini olmoq. ◆ Pul sanamoq. Juft-juft qilib sanamoq. Yerdan topsang ham, sanab ol. Ma-qol . m ◆ Devorning paxsasini sanab koʻrdi, oʻttiz paxsa. "Nurali" . ◆ U xaltachasidagi kumush tangalaridan sanab, Meʼmorga uzat-di. Mirmuxsin, „Meʼmor“ .
2 Raqamlar nomini aytmoq. ◆ Kimdandir yuzgacha sanasang, uxlab qolasan deb eshituv-dim. X. Toʻxtaboyev, „Shirin qovunlar mam-lakati“ . ◆ "Bir, ikki, uch!" deb sanashi bilan oʻzini suvga shayuplab tashladi. "Yoshlik" .
3 Birma-bir aytib oʻtmoq, zikr qilmoq. ◆ Bosh maqola bu odamlar yaratgan va yara-tayotgan, tajribadan oʻtgan va oʻtayotgan yangiliklarni birma-bir sanab.. ularga keng yoʻl ochib berish vazifasini qoʻyar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .
4 koʻchma Hisoblamoq, ..deb bilmoq. ◆ Yodgor Dilshodning unga yana zarda aralash qarab qoʻyganini ilgʻab oldi. Tagʻin oʻzini aybdor sanab, yuragi siqildi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ "Yoap bu yoqda ekan, — oʻyladi u oʻkinch bilan. — Demak, ular meni odam sanashmagan". Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .
- Barmoq bilan sanarli Oz, ozgina, juda oz. Toqi (yoki yulduz) sanab yotmoq q. toqi. Chuchvarani xom sanamoq q. chuchvara. Qadami-ni sanamoq Doimiy ravishda kuzatib yur-moq. ◆ Uning sizning qadamingizni sanashdan boshqa ishi qolmagan. Oydin, „Hikoyalar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]САНАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
sanamoq
1 считать, подсчитывать, отсчитывать; sanab qoʻymoq подсчитать, высчитать; sanab koʻrsatmoq перечислять; sanamay sakkiz dema см. sakkiz;
2 считать (кем-л.), принимать (за кого-л.); ◆ yolgʻonchi deb sanamoq считать лжецом; ◆
- yulduz sanamoq (букв. считать звёзды) ирон. считать ворон.