sarqit
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]sar-qit
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SARQIT ' qoldiq' (odatda ovqat). Oʻzi toʻyma— ganning s a r q i t i horin ogʻritadi (Maqol). Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'tomchila—' maʼnosini anglatgan sarq- feʼlidan (Devon, III, 427) eski oʻzbek tilida —(ï)t qoʻnshmchasi bilan yasalgan, keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: sarq— + ït = sarqït > särqit.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Birovdan qolgan taom, kol-dik ovkat. ◆ Oʻzi toʻymaganning sarqiti qorin ogʻritadi. Maqol . n ◆ Farzandim bor edi, deb bir marta yoʻqlamadi. Bittayu bitta bola-si odamlarning sarqiti bilan yashayotgan-ligiga nomus qilmadi. S. Ahmad, „Oydin ke-chalar“ . ◆ Zokir qoʻlidagi qadahni taq etkazib stolga qoʻydi. Qadah tarelkaga urilib, chil-chil sindi, shisha siniqlari ovqat sarqit-lariga aralashib ketdi, dasturxon hoʻl boʻldi. P. Qodirov, „Uch ildiz“ .
2 koʻchma Oʻtmishdan meros boʻlib kela-yotgan, baʼzan zamona ruhiga toʻgʻri kelmay-digan odat, rasm-rusum, tartib va sh. k. ◆ Eskizik sarqitlari. shsh Shahar fuqarosi hayo-tidagi eskilik sarqitlarini tugatish, dilsiyoxrgik, asabbuzarlikni olib tashlash — bu oson ish emas. X. Toʻxtaboyev, „Shirin qo-vunlar mamlakati“ . ◆ Hayotning qanchalar izdan chiqib ketishiga sabab boʻladigan sarqit odat — giyohvandlikka laʼnatlar oʻqiylik! Gazetadan .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]САРҚИТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.