Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sa-si-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

SASI- 'yoqimsiz, qoʻlansa hid chiqar-'. Asal ay— nimas, saryogʻ s a s i m a s (Maqol). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl sasï— tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 281); oʻzbek ti-lida a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: sasï- > säsi-. Asli bu soʻz oxiridagi —i qismi feʼl yasovchi qoʻshimchaga teng. Unda sas qismi qadimgi turkiy tilda mavjud boʻlib, 'yoqimsiz hid' maʼnosini anglatgan ot boʻlib chiqadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Sassiq hid chiqarmoq, yoqimsiz, qoʻlansa hid taratmoq.

2 Sassiq hid kelmoq; yoqimsiz hid urilmoq (burunga). ◆ Hammom sasib yotibdi. yash Yoʻlchi otxonaning bir tomonida uyulib, sa-sib-bijib yotgan goʻngni aravaga ortdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Aynib, hidlanib, buzilib, chirib qol-moq. ◆ Goʻsht sasib qolibdi. Qopdagi sabzi sasib qolibdi. Asal aynimas, sariyogʻ sasimas. Maqol . ■■ ◆ Besh kilogramm keladigan baliq-ning qulogʻini ochib qarab, [Shokirjon] ba-liqchiga poʻpisa qildi: -Iy-ya, irib qolibdi-ku, sasiganga oʻxshaydi. "Guliston" .

4 Oʻt chiqarmasdan tutab, qoʻlansa hid chi-qarib yonmoq. ◆ Samovar sasiyapti. n ◆ Saroy-ning toʻrida boshqalarga qaraganda koʻrkam-roq bir hujra.. narigilarida qora chiroq sasiganda, bu hujrada sham yonardi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

5 koʻchma dagʻl. Achchiq-tirsiq, kinoyali ran qilmoq. ◆ Achigan ogʻizdan sasigan gap chiqadi. Maqol . ◆ shsh U [notanish kishi] Moʻ-min xunobga nafrat bshshn qarab olib, uch-toʻrt ogʻiz sasidi. S. Abdulla, „Mavlono Muqimiy“ . ◆ -Usta, askiyani choyxonaga chiqib qilasiz. Bu —majlis. Gapingiz boʻlsa, panada sasimay, manovi yoqqa chiqib gapiring! — dedi rais. S. Ahmad, „Choʻl burguti“ .

Sinonimlari

Antonimlari

САСИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sasimoq
1 вонять, дурно пахнуть;
2 портиться, протухать; гнить; goʻsht sasibdi мясо протухло; sasigan behi гнилая айва;
3 перен. дымить(ся); чадить; hoʻl oʻtin sasib, yonmas edi сырые дрова дымились и не горели;
4 перен. разг. грубить, говорить колкости; говорить гадости.