shatak

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sha-tak

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Uzi yurolmaydigan ulov, transport vositasini boshqa ulovga, transport vositasiga tirkab olib yurish usuli; tirkaladigan yoki tirkovga oladigan narsa. ◆ Qumri qatʼiyat bilan mashinaga yugurdi-da, kuzovga tashlab qoʻygan, shatak tirkash uchun ishlatiladigan sim arqonni sudrab keltir-di. S. Ahmad, „Oydin kechalar“ . ◆ U ikkinchi qatorni oxirlamayoq, bunkeri "oq oltin"ga limmo-lim toʻlganini koʻrib, suyunib ketdi. Dala chetidagi shataklar esa allaqachondan beri unga muntazir edi. Sh. Gʻulomov, „Yorqin ufkdar“ . ◆ Direktor ustaxonadan shatak bilan arang olib chiqilayotgan traktorni koʻrib, azbaroyi jahli chiqqanidan, tilini tishlab olayozdi. "Mushtum" .

2 koʻchma Qoloq, nochor ahvoldan olib chiqish, "sudrash", yurgizish uchun yordam beruvchi shaxs, narsa; yordam; koʻmak. Kechagi-na boshqalarning shatagiga muhtoj boʻlgan brigada — bugun, qarabsizki, ilgʻor. Gazetadan. ◆ Kuchi ketib, eplay olmayapti, yordam qilish kerak, deb yoningizga shatak bersak, asov otdek tepkilaysiz. "Qahramonnoma" .

Shatak qilmoq Shatakka oluvchi qilib koʻshmoq. ◆ ..zoʻrligi bilan dongʻi chiqqan toʻriq otni aravaga qoʻshib, uning yoniga boshqa bir otni shatak qilib, zoʻrgʻa sudrab keldik. S. Ayniy, „Qullar“ . Shatakka olmoq 1) oʻzi yurolmaydigan ulov yoki biror transport vositasini boshqasiga tirkamoq, boshqasiga tirkab yurgizmoq, sudramoq. ◆ Yuki ogʻir ot., olgʻa intilmasa, yo shatakka olinadi, yoki aravadan chiqarib, boshqa ot qoʻshiladi. "Sharq yulduzi" . ◆ Koʻzdan yiroqlashgan traktor koʻp oʻtmay mashinani shatakka olib qaytdi. "Oʻzbekiston qoʻriqlari"; 2) oʻz kuchi bilan tortmoq, „sudramoq; tortib yurgizmoq“ . ◆ Koʻp-chilik yigitlar sakrab yerga tushib, arqonni bogʻlab, mashinani shatakka oldilar. Sh. Gʻu-lomov, Boʻz yer uygʻondi; 3) koʻchma ishning siljishi, yurishib ketishi uchun yordam ber-moq, koʻmaklashmoq. ◆ Oʻtsam-oʻtmasam, xavo-tir emasman. Bilasiz-ku, rais, shatakka olib yurgan yigitmiz. "Qahramonnoma" . ◆ Bizpast hosilli brigadalardan birini shatakka olish-ga qaror berdik. Gazetadan .

Antonimlari

ШАТАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

shatak
1 пристяжка; припряжка; ◆ shatak qilib qoʻshilmoq подпрягаться;
2 буксир; ◆ shatakka olmoq прям. и перен. взять на буксир.