Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

shax-mat

Aytilishi

Etimologiyasi

SHAHMAT Bu ot tojik tilida shohmot (ТжРС, 461) va shahmot (ТжРС, 454) shakllariga ega; oʻzbek tiliga shahmot shakli o (â) govushini a tovushiga almashtirib olingan; '32 ok va 32 qora katakli taxtada 16 oq va 16 qora (8 sipoh va 8 piyoda ) donalari bilan maxsus koidaga binoan amalga oshiriladigan oʻyin' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 406).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 64 ta oq va qora katakli taxta va 16 ta oq, 16 ta qora donalardan iborat sport oʻyini quroli. ◆ Shaxmat taxtasi. Shaxmat donalari. shya U ishga kelganida ham, ketayotganida ham qoʻltigʻida shaxmat yur-ganidan choyxonachi bu laqabni unga yopish-tirgan. "Guldasta" .

2 Shu narsa (qurol) taxtasida uning donalari bilan muayyan qoidalar asosida boʻladigan sport oʻyini. ◆ Shaxmat musobaqa-si. Shaxmat boʻyicha yoshlar oʻrtasida respublika chempionati. yaya Odamlar boʻsh vaqt-larida shaxmat, domino oʻynaydigan skamey-kaga oʻtirib olib, rosa gaplashdik. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . ◆ Mirmurodov darsdan boʻshagan paytlarda mudirga shaxmat oʻrgatdi. "Gul-dasta" .

3 koʻchma Shaxmat taxtasi kabi katak-katak qilib ekish usuli. ◆ Shaxmat usulida ekilgan maydon. Shaxmat usulida ekish. m [ Komiljonlarning] ◆ Ogʻzidan "shaxmat", "kvadrat", "ilgʻor metod" degan gaplar tush-mayapti. I. Rahim, „Ixlos“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ШАХМАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

shaxmat

Tillarda

Oʻyin

Afrikaanscha: skaak
Albancha: shah
Amxarcha: ሰንጠረዥ (sänət'äräžə)
Arabcha: شطرنج (šáṭranj)
Aragoncha: axedrez
Armancha: շախմատ (šaxmat)
Astuleoncha: axedrez
Ozarbayjoncha: şahmat
Baskcha: xake
Beloruscha: шахматы (šáxmaty)
Bengalicha: দাবা (daba)
Bretoncha: echedoù
Katalancha: escacs
Xitoycha: 棋 (qí), 西洋棋 (xīyángqí)
Chexcha: šachy
Datcha: skak
Esperantocha: ŝako
Estoncha: male
Farencha: talv
Fincha: shakki
Fransuzcha: échecs
Inglizcha: chess
Mojarcha: sakk
Islandcha: skák
Irlandcha: ficheall
Italyancha: scacchi
Yaponcha: チェス (chesu)
Kxmercha: ចត្រង្គ (chatrɑng)
Koreyscha: 체스 (cheseu), 교판 (gyopan)
Latishcha: šahs
Litvacha: šachmãtai
Lyuksemburgcha: Schach
Makedoncha: шах (šah)
Malaycha: catur
Maltiycha: ċess
Moʻgʻulcha: шатар (šatar)
Atstekcha: cuappatōlli
Norvegcha (bokmål): sjakk
Forscha: شطرنج (šatranj)
Polyakcha: szachy
Portugalcha: xadrez
Rumincha: șah
Ruscha: шахматы (šáxmaty)
Sanskritcha: चतुरङग (caturaṅga)
Shvedcha: schack
Tagalcha: ahedres
Tojikcha: шатранҷ (šatranj), шоҳмот (šohmot)
Taycha: หมากรุก (màak rúk)
Turkcha: satranç
Ukraincha: шахи (šáxy)
Urducha: شطرنج (śatrãñj)
Vyetnamcha: cờ vua
Volapyukcha: cög
Valliycha gwyddbwyll

Ruscha _ru

shaxmat
шахматы; // шахматный; ◆ shaxmat oʻynamoq играть в шахматы; ◆ shaxmat musobaqasi шахматный турнир; ◆ shaxmat donalari шахматные фигуры; ◆

shaxmat usulida в шахматном порядке.