shikast
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]shi-kast
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SHIKAST Bu ot asli 'sindir-', 'maydala-', 'kes-' maʼnolarini anglatadigan tojikcha shikastan feʼlining (ТжРС, 456) shikast oʻtgan zamon asosiga teng; 'siniq', 'maydalangan xolat' maʼnosini (ПРС,314), oʻzbek tilida 'jismoniy zarar', 'lat' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 409). Bu otdan üzbek tilvda shikastlai- feʼli yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash][f. — magʻlubiyat;omad-
sizlik; zarar, ziyon; sinish, siniq; suyak-ning singan joyi] 1 Jismoniy zarar, lat. ◆ Shikastni tuzatmoq. n [Bektemir] Suyak shikayet topmagan sogʻ qoʻl bilan yarani, qi-yin boʻlsa ham, puxta bogʻladi. Oybek, Quyosh qoraymas. [Poʻlatjon domla:] Tuvakda bir tup gul oʻstirgan odam shu gulning biron yaprogʻiga shikayet yetsa, qanchalik achinadi! A. Qahhor, Ogʻriq tishlar.
2 Narsaning zararlangan, buzilgan, singan, lat yegan joyi. ◆ Mashinani qiyalik chetidan olgach, u yoqqa oʻtdi, bu yoqqa oʻtdi, tupurdi, soʻkindi, shikastni topolmadi. A. Muxtor, „Tugʻilish“ . ◆ Madrasa hujralarining shikasti tuzatilib bitmagani uchun, men koʻp shogirdlar singari, kvartirada turib, qatnaboʻqidim. M. Muhammadjonov, „Turmush urinishlari“ .
3 koʻchma Ziyon-zahmat, zarar. Arabboy koʻp-chilik kulgisidan bir oz izza tortdi. Lekin u.. obroʻsiga shikayet yetgan katta bir shaxs kabi kibrona boʻzardi. P. Tursun, Oʻqituvchi. Yosh bolalarni oʻz erkiga qoʻyib berish ularning tarbiyasiga jiddiy shikayet yetkazadi. N. Safarov, Olovli izlar.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ШИКАСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
shikast
1 увечье; ушиб; поломка; повреждение;
2 перен. беда, несчастье; ◆ shikast yemoq 1) получить увечье, ушиб, изувечиться; ушибиться; пострадать; 2) перен. попасть в беду; 3) перен. быть разбитым; потерпеть поражение; ◆ oʻng qoʻlim shikast yedi у меня пострадала (изувечена, ушиблена) правая рука; ◆ mashina shikast yedi машина повреждена; ◆ shikast yetkazmoq 1) наносить увечье, изувечить; ушибить; сломать, повредить; наносить ущерб; 2) перен. ввергать в беду; 3) перен. наносить поражение.