sogʻinch
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]so-gʻinch
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SOGʻINCH 'sogʻinib qaygʻurish hissi'. Hafiza onasi bagʻrida koʻziga andak yosh oldi, bu s o g i n ch yoshlari edi (Mirmuhsin). Qadimgi turkiy tilda 'biror kishi haqida qaygʻur-' maʼnosini anglatgan saqï- feʼ-lining (ДС, 486: saqï- I) 'oʻzlik' maʼnosini ifoda— lovchi —n qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan (ПДП, 419; DS, 486) —ch qoʻshimchasi bilan yasalgan bu ot (ПДП, 419; Devon, I, 160; DS, 386), 'oʻy', 'xayol' maʼnosi bilan birga, 'qaygʻurish hissi' maʼnosini ham ang— latgan. Bu ot qadimgi turkiy tilda saqïnch tarzida talaffuz qilingan; keyinchalik ikki unli oraligʻidagi q undoshi gʻ undoshiga (КРС, 620), oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (saqï— + n = saqïn-) + ch = saqïnch > sagʻïnch > sâgʻinch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Sogʻinish his-tuygʻusi. ◆ Hafiza onasi bagʻrida koʻziga andak yosh oldi, bu — sogʻinch yoshlari edi. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ Oʻtgan kunlarimga boqib muntazir, Sogʻinchdan yonadi yongan bu jonim. A. Oripov, „Yillar armoni“ . ◆ Gulxayri pinhona uchrashuvlarga kuchli ehtiros, orziqish, hayajon, sogʻinch bilan kelardi. S. Nurov, „Maysalarni ayoz urmaydi“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]СОҒИНЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.