Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

so-vi-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

SOVI— ' harorati pasay-'. Uy s o v i b k ye t -g a n chogʻlarda hurt ovhatga haramay hoʻyadi (Nazir Safarov). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl sogʻï— tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 284; DS, 507); oʻzbek tilida gʻ undoshi v un — doshiga, o unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: sogʻï— > sovï— > sâvi-. Asli sogʻï- soʻzi oxiridagi ï qismi - feʼl yasovchi qoʻ-shimcha, lekin manbalarda sogʻ soʻzi oʻz aksini topmagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Issigʻi, xarorati pasa-yib, sovuq xolga kelmoq, birmuncha sovuq boʻlmoq. ◆ Suv sovidi. Havo sovidi. n ◆ Yodgor-ning nazarida, uy yanayam sovib ketgandek koʻrindi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

Otaqoʻzi birdan qaynab toshdi-yu, sovib qolgan bir piyola choyni bir koʻtarishda boʻ-shatdi. O. Yoqubov, Diyonat.

2 Badanidan xovri koʻtarilib, harorati normallashmoq. ◆ Ot sovidi. yaya Chuv deb otga qamchini, Chinor berib boradi. Sovidimi jo-nivor, Oʻzin otib boradi. "Oysuluv" .

3 koʻchma Hovridan tushmoq, pasaymoq. ◆ Tez qaynagan tez sovir, deydilar. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ Mamashaning qiliqlaridan xafa boʻlmaysiz-da, qoʻshni. Keyin sovibqoladilar. "Mushtum" .

4 Joʻshqinligini, xurujini, avjini, qizigʻini yoʻqotmoq, susaymoq, soʻnmoq. ◆ Bo-zor sovidi. Bazm sovib qoldi. n ◆ Olchinbek uning [Hamzaning] bu taklifini na rad etdi, na quvvatladi. Shu bilan suhbat sovib qoldi. K. Yashin, „Hamza“ .

5 koʻchma Koʻngli qolib, mexr-muhabba-tini, maylini, ixlosini yoʻqotmoq. ◆ Ishdan sovimoq. n ◆ Darslardan sovidim, hech kim bilan ishim yoʻq. A. Muxtor, „Davr mening taqdirimda“ . ◆ [Avaz:] Ogʻa, oʻn kuncha boʻldi, qoʻ-limga kalam olmadim. Nazmdan tomom sovidim. S. Siyoyev, „Avaz“ .

Koʻngli SOVIMOQ K- koʻngil. Tuprogʻi so-vimay (yoki sovimasdan) Vafot qilganidan hech qancha vaqt oʻtmay. ◆ -Dada, uyalmaysizmi, andisha kilmaysizmi ? Akamning tuprogʻi hali sovimay turib-a? — dedi Nizomjon. S. Axmad, „Ufq“ . ◆ -Qanday ota u? — kichqirdi Nuri. -Oyimning tuprogʻi sovimasdan, choʻri kizga uylanadimi? Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

sovitkich tex. 1 Oziq-ovqat mahsu-lotlari yoki tez ayniydigan mahsulotlar past temperaturada saqlanadigan inshoot yoki qurilma; xolodilnik. ◆ Ikki kamerali sovitkich. n ◆ Uy-roʻzgʻor sovitkichida temperatura +6° dan — 18° gacha boʻlishi mumkin. "OʻzME".

2 Konditsioner. ◆ Qaldirgʻoch.. xonani bir aylanib, derazaning yukori koʻziga oʻrnatil-gan sovitkich ustiga koʻndi. Sh. Xolmirzayev, „Saylanma“ . •

Sinonimlari

Antonimlari

СОВИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sovimoq
1 стынуть, охлаждаться, остывать; havo sovidi стало свежо; suv sovidi вода охладилась; ot sovidi лошадь остыла;
2 перен. охладевать; разлюбить; u mendan sovidi он охладел ко мне; ◆ ishdan sovimoq охладевать к работе; koʻngli sovidi он охладел (к кому-чему-л.), он перестал интересоваться (кем-чем-л.), он разлюбил (кого-что-л.), он разочаровался (в ком-чём-л.).