soyabon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

so-ya-bon

Etimologiyasi

^ SOYABON Bu ot tojik tilida 'quyosh nuri tik tushmaydigan joy', 'koʻlanka' maʼnosini anglatadigan soya otiga (ТжРС, 364) -bon qoʻshimchasini (ТжРС, 542) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'quyosh nuridan toʻsadigan buyum', 'zontik' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 72). Bu ot oʻzbek soʻzlashuv tilida b tovushini v tovushiga almashtirib soyavon shaklida ham aytiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

1-^ ^— bostir-ma, ayvon; chodir; shamsiya, zontik

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ayn. zontik. ◆ Shoyi soyabon. Soyabon tutmoq. n ◆ Boʻ-ronbek charm shapkali boshini soyabon tagiga yashirdi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Narigi xonada dars tayyorlab oʻtirgan nevarasiga, soyabon tu-tib, koʻchadan tezda adasini chaqirib kelishni aytdi. Mirmuhsin, „Umid“ .

2 s. t. Shlyapa, shapka va shu kabilarning soya beruvchi qismi. ◆ Shapkaning soyaboni. shsh Be-jirimgina tilla gardishli koʻzoynagiyu ser-bar poxol soyaboni oʻziga biram yarashgan Valentina horgʻin jilmaydi. M. Mansurov, „Yombi“ . ◆ Roʻparasida shlyapaning keng soyaboni tagidan Xumorxonning koʻzlari yonib turardi. A. Muxtor, „Tugʻilish“ . Qoʻlini (yoki kaftini) soyabon qilmoq Qoʻlini (kaftini) peshona-siga qoʻyib, koʻzlarini quyoshdan panalamoq. ◆ Zokir ota qoʻlini soyabon qilib, shudgorning uzoq etagigacha chamalab koʻrdi. H. Gʻulom, „Zamin yulduzlari“ .

3 Umuman, quyosh nuridan yoki yomgʻirdan saqlovchi har qanday qurilma, pana. ◆ Avtobus stansiyalariga soyabonlar qurilmoqda. n ◆ Quyosh tikkaga kelib, ayovsiz qizdirayotgani uchun, har yer-har yerda soyabonlar tikilgan. N. Aminov, „Yolgʻonchi farishtalar“ . ◆ Shunday gashtli kunlardan birida praktikantlar, boshlarida soyabon, tepa ustida davra qur-gancha, orqalarini oftobga toblab, karta oʻynaboʻtirishar.. edi. M. Mansurov, „Yombi“ .

4 koʻchma Panoh, homiylik, xayrixoeushk. ◆ Togʻlar boshi xiyobon, Bir xudoyim soyabon. "Nurali" . ◆ Qon yigʻlaysiz bu kun onam meh-ribon, Otam ekan hammamizga soyabon. "Zul-fizar bilan Avazxon" .

Antonimlari

СОЯБОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

soyabon
1 зонт, зонтик;
2 навес, тент; козырёк; ◆ soyabon arava крытая арба, фургон; ◆ izvoshning soyaboni верх (тент) пролётки; ◆ qoʻlni soyabon qilib uzoqqa qaramoq смотреть вдаль из-под ладони;
3 перен. покровительство, попечение; защита; прибежище; ◆ soyabon boʻlmoq быть покровителем, защитником; покровительствовать.