suron

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

su-ron

Etimologiyasi

SURON ' kuchli shovqin', ' gʻovur—gʻuvur'. Jang suronlari tingan xushhavo oʻtlohlarda yana hoʻzi-hulunlar oʻynohlab, hushlar sayray boshlabdi (Asqad Muxtor). Bu ot asli eski oʻzbek tilida sür- feʼ-lining 'quvla-' maʼnosidan (ДС, 517) -(ä)n qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ä unlisi â unlisiga al — mashgan, ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: sür-+ än = soʻrän > surân. Bu soʻz asli 'uloq chopishdagi kuchli qiy—chuv' maʼnosini anglatgan (КРС, 673), keyin-chalik maʼnoda kengayish voqe boʻlib, 'har qanday kuchli shovqin' ni anglata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Kuchli shovqin, gʻovur-gʻuvur, shov-shuv. ◆ Bobur umrining soʻnggi yillarida saroydagi xushchaqchaq suron bilan toʻla bazmu tomoshalardan sovigan edi. X. Sultonov, „Bir oqshom ertagi“ . ◆ Suron tinib, hamma yana joyiga oʻtirib boʻlgach, Oshno hech gap ayt-maganday, voha rahbariga yuzlandi-da, joʻn-gina soʻradi.. M. M . Doʻst, Lolazor.

Suron solmoq (yoki koʻtarmoq) Kuchli shov-qin koʻtarmoq, shovqin solmoq, gʻovur-gʻu-vur qilmoq. ◆ Koʻpchilik dam ursa, boʻladi boʻ-ron, Sahroga soladi dahshat va suron. A. Poʻlat . ◆ Traktorlar suron koʻtarib, yer bagʻri-ni tilka-pora qiladi. "Sharq yulduzi" .

2 harb. Qoʻshinlarning jang maydonida bir-biriga qarama-qarshi turgan yoki hujum vaqtidagi askarlar hayqirigʻi.

3 koʻchma Katta qiyinchilik, azob, ma-shaqqat. Cypowiap yoʻlimda turibdi kutib, Oʻzing qoʻlla endi meni, onajon. A. Oripov, Yillar armoni. ◆ Balki, oʻz nabiralari qu-chogʻida osuda hayot kechirayotgandir? Har urush suronlari yodga tushganda, yurakda bir ogʻriq bilan sizlarni eslar ? "Sharq yulduzi" .

Antonimlari

СУРОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

suron
1 шум, крик, гвалт, содом; ◆ Toʻsindan shamol nogʻora... suronini yetkizdi (Ойбек, «О. в. шабадалар») Внезапно ветер донёс звуки литавр; ◆ olomon zoʻr suron bilan oldinga yugurdi толпа с громким гвалтом бросилась вперёд;◆ suron solmoq (или koʻtarmoq) поднимать крик, шуметь;
2 пепен. пышность, великолепие.