talashmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ta-lash-moq

Etimologiyasi

TALASH- ' nimanidir bir-biridan zoʻrlik bilan tortib olishga harakat qil-', 'dovlash-'. Nega podsho— lor urushadi? Yer-suv t a l a sh i b urushadi (Parda Tursun). Shunday maʼnoni anglatuvchi bu feʼl qadimgi turkiy tilda ' zoʻrlik bilan tortib ol-' maʼnosini anglatgan tala- feʼlidan birgalik maʼnosini ifoda — lovchi -sh qoʻshimchasi bilan qosil qilingan (ДС, 528); oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: tala- + sh = talash- > täläsh-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Talamoq fl. birg. n. ◆ Shay-boniyxonning quyunday otliqlari ularning.. koʻchlarini talashdi, koʻplarini ayovsiz oʻldi-rishdi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar“ .

2 Oʻziniki qilish uchun tirishib yopish-moq, aytishmoq, olishmoq. ◆ Joy talashmoq. n ◆ Talashib, tortishib, koʻproq olgan bir ayol oʻz nasibasidan Buvinisoning kosasiga ozgina solib berdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Yigit, boshlsh bilan pul talashib, aytishib qolgani esiga tushib, yana zardasi qaynadi. M. Mansurov, „Yombi“ .

3 Daʼvolashib urish-janjal qilmoq, nizolashmoq, urishmoq. ◆ Taxt talashmoq. yash Nega podsholar urishadi? — Yer-suv talashib urishadi! P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ ..qaynsing-lisining uy-joyini talashib nima qilardi? -Bunisi oʻziga ayon. Gazetadan .

4 Bahslashmoq, tortishmoq. ◆ Devorga or-qasini berib, yonma-yon turgan oʻrta yoshdagi ikki ayol nima haqidadir talashmoqda edilar. N. Safarov, „Oliyaxon Sultonova“ . ◆ Bahslasha-dilar, har kim oʻz yonidagi bilan talashadi. A. Qodiriy, „Uloqsa“ .

Bir qorindan talashib tushgan q. qorin 7. Boʻy talashmoq Boʻyi baravarlashmoq. ◆ Erta-indin makkajoʻxoringiz oʻzingiz bilan boʻy talashib qoladi. S. Karomatov, „Hayot qanday yaxshi“ . ◆ Yoʻl yoqasida boʻy talashib oʻsgan te-raklar choʻl shamolida ohista shovullaydi. "Oʻzbekiston qoʻriqlari" . Gap talashmoq Oʻzinikini maʼqullab ran aytishmoq. ◆ Ikki qizcha maktabdan kelayotib, gap talashib qolishdi. H. Nazir, „Choʻl havosi“ . Jon ta-lashmoq 1) jon olib, jon bermoq; qattiq kurashmoq. Olisda qonli urush bormoqda, sha-harlar yonmoqda, odamlar yovuz dushman bilan jon ta/shshmoqda edilar. S. Ahmad, Ufq; 2) oʻlim oldi talvasasida boʻlmoq. Qon talashmoq

1) toʻq qizil, koʻkish qizil rangga kirmoq. ◆ U qon talashib turgan choʻl ufqiga sokin termilgancha.. yotaverdi. S. Siyoyev, „Avaz; 2) biror zarb taʼsirida koʻkish rangda qon toʻplanmoq (kishi tanasi yoki uning biror aʼzosida) yoki qonga toʻlmoq“ . ◆ Qon talashgan koʻzlar. n ◆ ..qon talashgan yuzlari tirsillab yorilib ketguday. "Mushtum" .

Antonimlari

ТАЛАШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

talashmoq talashmoq

Tillar

• Turkcha: dalaşmak

OʻTIL

Ruscha _ru

talashmoq
взаимн. и совм. от talamoq
1 грабить, разграблять; растаскивать; расхватывать; talashib olmoq брать с боя (что-л.); брать нарасхват;
2 нападать, набрасываться (друг на друга); покусать (друг друга); itlar suyak talashadi собаки дерутся из-за кости;
3 ссориться, браниться; претендовать (вместе на одну и ту же вещь), оспаривать (друг у друга что-л.); ular bir kitobni talashib qolishdi они поспорили из-за одной книги; ◆ masala talashmoq препираться, спорить (друг с другом о чем-л.); talashib препираясь, наперебой; talashib tortishmoq выхватывать (друг у друга); вырывать (из рук); оспаривать (друг у друга).