tavakkal

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ta-vak-kal

Etimologiyasi

arab. – vakolat olish; umid bogʻlash; suyanish, ishonish;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Oqibat-natija qanday boʻlishidan qatʼi nazar, biror ishga jazm qilish, nima boʻlsa boʻlar, yo ostidan, yo ustidan zaylida qilingan harakat. ◆ Yoʻq, oʻrtoq Nizomov, biz tavakkal qilolmaymiz. Tavakkalning tubi tosh, boshingni ursang — yoriladi. Shuhrat, „Shinelli yillar.“ ◆ Baʼzan joni halqumiga kelib, oʻzini nimalarga urmadi, necha marta qaltis tavakkallarga bordi, necha marta pachagʻi chiqib, yana tiklanib oldi. A. Muxtor, „Opa-singillar.“

2. din. Oʻzini Alloh irodasiga topshirish, butun umidni unga bogʻlash, uning marhamatiga ishonish. ◆ Koʻrgilikdan, tavakkaldan, taqdirdan voz kechib, xalq real narsalarga ahamiyat beradigan boʻldi. Oybek, „Nur qidirib.“

3. Tavakkalchilik bilan ish tutishni bildiruvchi, shunday hollarda qoʻllanuvchi soʻz. ◆ Biridan qochsang, boshqasiga tutilasan. Undan koʻra qochmaymiz! Tavakkal. Peshonaga bitgani boʻlur. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar.“ ◆ Unga tashlanib, qutichani olib qoʻysammikan? Kuchim yetarmikan?! Tavakkal! O. Moʻminov, „Xiyobondagi uch uchrashuv.“

Tavakkal qilmoq Tavakkal tarzida ish qilmoq, biror ishga jazm etmoq. ◆ Inson kodami kamdan-kam tegadigan bu yovvoyi vodiyda tavakkal qilib yoʻl bosishdan boʻlak iloj qolmadi. S. Karomatov, „Oltin qum.“ ◆ Sobir biron marta hamsuhbat boʻlmagan.. Odil buvaga, tavakkal qilib, yurak dardini ochishga jazm qildi. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi.“

Antonimlari

ТАВАККАЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tavakkal
1 авось, на авось; ◆ tavakkal qilmoq пытаться; рисковать, действовать на авось; ◆ tavakkal qilib, tavakkal deb, tavakkalga tayanib наудачу, наугад; рискуя; на авось; ◆ tavakkal! межд. авось, будь что будет!;
2 рел. упование (на бога); ◆ xudoga tavakkal qilmoq или ◆  tavakkalni xudoga qilmoq уповать на бога; ◆ 

• baxtash tavakkal (deb) рискуя, на авось, на счастье; очертя голову.