tilla

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

til-la

Etimologiyasi

TILLA Bu ot ПРСda [tela, täla] shakllarida (335), ТжРСda tilpo shaklida (393) yozilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakli o tovushini a tovushiga almashtirib olingan; 'oltin' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 177). Bu ot badiiy asarda tillo shaklida ham ishlatiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. bLL / ih — oltin, zar

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 ayn. oltin 1. Bir gramm tshia. sht Shu paytdan tillaga ishqi tushib qolganiga oʻlaymi u xumparning. F. Musajonov, Himmat.

2 Shu metalldan zarb qilingan pul, undan yasalgan qimmatbaho buyum; boylik. [Kanizakning] Koʻmib qoʻygan tillasi yoʻq-dir, koʻmib qoʻygan tshiasi boʻlganda, boʻydoq yigitga tvgar edi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.

3 tar. Qiymati oʻn soʻmga teng boʻlgan tilla tanga. Hoji kulumsirab, qoʻlidagi uch-toʻrtta oq tanga bilan bitta tshiani Oy-bodoqqa uzatdi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

4 koʻchma Eng yaxshi, qimmatli narsa yoki sevimli kishi haqida. Nigora koʻrpada chalqancha yotib, xayolga choʻmdi. "Dadang bilan birga ovga ham chiqqanmiz, tshia odam edi", dedi oʻsha choʻpon. Dadasi tilla odam boʻlganmi-yoʻqmi — Nigora bilmaydi. S. Anorboyev, Oq-soy. -Joʻravoyni aytmaysizmi! Men odam-ning bunaqa tillasini koʻrmaganman, — dedi Umurzoq ota. H. Gʻulom, Mashʼal.

5 bot. Vohalarda, sugʻoriladigan yerlarda oʻsadigan koʻp yillik, yalpoq boshoqli oʻsim-lik.

6 Tilla (erkaklar va xotin-qizlar ismi).

Antonimlari

ТИЛЛА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tilla
1 золото; // золотой; ◆ Sizning har bir soʻzingiz biz... uchun tilladan afzaldir (Ойбек, «Навоий») Каждое ваше слово нам... дороже золота; ◆ sof tilla чистое золото; ◆ tilla tish золотой зуб;◆ tilla soat золотые часы; ◆ tilla suvi золотая краска; ◆ tilla suvi yugurtirmoq, tilla suvi bermoq золотить, покрывать позолотой;
2 перен. золотой, прекрасный, замечательный; ◆ tilla odam золотой человек;
3 ист. золотой, золотая монета; червонец; ◆ Afandi xudodan ming tilla pul soʻrab yurar edi («Афанди») Афанди просил бога, чтобы тот ниспослал ему тысячу золотых;
4 бот. сыть длинная;
5 Тилля (имя собств. мужское).