toʻgʻramoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻgʻ-ra-moq

Etimologiyasi

_ TOʻGʻRA- ' kesib, burdalab koʻp mayda qismlarga boʻl—'. Xayri hafsala bilan piyozni maydalab t oʻ g — r a r e d i (Sharof Rashidov). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl 'goʻnggni may — dala-' maʼnosini anglatgan togʻ- feʼlidan -ra qoʻshim-chasi bilan hosil qilingan deyiladi (ЭСТЯ, III, 249), lekin —ra qoʻshimchasining maʼnosi izohlanmaydi. Togʻ-ra- soʻzini boshqacha izohlash imkoniyati ham bor: qadimgi turkiy tildagi 'parcha' maʼnosini anglatgan toq otidan (ДС, 576) -(ï)r qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga 'takror' maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasi-ni qoʻshib hosil qilingan; keyinroq ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, r undoshi taʼsiri bilan q undoshi gʻ undoshiga, oʻzbek tilida a unlisi ä Unlisiga almashgan: (toq + ïr = toqïr-) + _a = toqïra-> toqra— > togʻra— > togʻrä— .
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Kesib, sindirib maydala-moq, ushatmoq. ◆ Karam toʻgʻramoq. Sabzi toʻgʻ-ramoq. Norin toʻgʻramoq. Shoʻreaga non toʻgʻ-ramoq. wm Xayri hafsala bilan piyozni may-dalab toʻgʻrar edi. Sh. Rashidov, „Qudratli toʻlqin“ . ◆ Olim poleon laganga toʻgʻrab, tayyor-lab qoʻyilgan qazini kaftida koʻtargancha, yana Ziyodillaning yoniga lapanglab keldi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ -Qani, nonga qarang, mulla, — dedi Olaxoʻja, patnisdagi nonni toʻgʻrab. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Antonimlari

ТЎҒРАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

toʻgʻramoq
мелко резать, крошить; шинковать (напр. капусту, морковь); ◆ yogʻ toʻgʻramoq мелко резать сало; ◆ sabzi toʻgʻramoq шинковать морковь.