toʻntarmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻn-tar-moq

Etimologiyasi

_ TOʻNTAR- ¹ ustini ostiga qilib qoʻy-\ 'agʻdar-¹. Yoʻlchi .. bir piyolani toʻntarib, uning ustiga shamni oʻtqazdi (Oybek). Qadimgi turkiy tilda shunday maʼnoni anglatgan soʻz töŋdär— tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 406); oʻzbek tilida ŋ undoshi n un — doshiga, d undoshi t undoshiga almashgan, ö unlisining yumshoqlik belgisi ioʻqolgan: töŋdär— > töntär— > tontär—. Bu soʻz asli qadimgi turkiy tilda mavjud boʻ— lib, 'usti ostiga agʻdaril—' maʼnosini anglatgan töŋ— feʼlidan -där orttirma qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, III, 277).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ostini ustiga, ustini ostiga qilib qoʻymoq, agʻdarmoq, toʻnkarmoq. ◆ Yoʻlchi tokchada yotgan shamni yoqib, bir piyo-lani toʻntarib, uning ustiga shamni oʻtqaz-di. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 siyos. Davlatni, hokimiyatni kuch bilan oʻzgartirmoq, agʻdarmoq, qoʻlga olmoq, toʻntarish qilmoq.

Antonimlari

ТЎНТАРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

toʻntarmoq
= toʻnkarmoq.