toʻxtamoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]toʻx-ta-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Davom etmay qoʻymoq, da-vomdan qolmoq. ◆ Ish toʻxtadi. Gap toʻxta-di. Otishma toʻxtadi. Shamol toʻxtadi.
- Yomgʻir toʻxtadi. Suv toʻxtadi. n ◆ Oyoq tovushi toʻxtab, narigi yoqdan usta Olimning tovushi keldi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Vujudini qaqshatib turgan tish ogʻrigʻi birdan toʻxtaganday, Sidiqjonning koʻzi yalt etib ochilib ketdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Toʻxtab qolgan, qovjiragan bu-loqlar Sharaq-sharaq yana qaynab chiqmishdir. Gʻayratiy .
2 Oʻz ishini, harakatini, faoliyatini bas qilmoq, yurmay, ishlamay qoʻymoq. ◆ Soat toʻx-tadi. Ventilyator toʻxtab qoldi. yat [ ◆ Ota-bek) Ikki yildan beri toʻxtab qolgan sav-dogarchilik ishini qaytadan boshlamoqchi edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Yoʻlchi sanqib yurib, anhor yoqasida toʻxtadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
3 Ish-faoliyat, harakatda uzilish qil-moq, toʻxtam hosil boʻlmoq. ◆ Elmurod otin-oyining doʻqi bilan yigʻidan toʻxtadi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . Sharofatxon, bir zum toʻx-tab, atrofga qaradi, soʻng tovushini pasay-tirib davom etdi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Orada yotsirashga oʻxshash bir hol, nima uchundir bir soʻzlab, ikki toʻxtar edilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
4 Safarda, yoʻlda biror yerga qoʻnmoq, tushmoq; qoʻngan, tushgan, borgan yerida maʼlum vaqt boʻlmoq, turmoq. ◆ Batalon yarim kechada xaroba bir qishloqqa kelib toʻxta-di. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ U[Otabek\ Mar-gʻilonda koʻp toʻxtamas, bir kun, uzoqqa tor-tilsa, ikki-uch kun turib qaytar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
5 Turib qolmoq, sakdanmoq. ◆ Uning qoʻli-da pul hech toʻxtamaydi. Kerakli mol maga-zinda toʻxtab qolmaydi. Suv qattiq yerda toʻxtar. Maqol .
6 Karor qilmoq, qarorga, toʻxtamga kel-moq. ◆ Shunday qilib nimaga toʻxtadinglar? v ◆ Biz shu yerdagi ogʻaynilar bshshn kengashib, bir gapga toʻxtab qoʻydik. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
7 koʻchma Ogʻizga, tilga olib oʻtmoq, toʻx-talmoq. ◆ Men bir masala ustida mufassal toʻxtamoqchiman. yat Lekin, oʻrtoqlar, men ham qisqacha toʻxtab oʻtmasam, tare yorilib ketaman. A. Qahhor, „Toʻy“ . ◆ Roʻznomadagi aso-siy dokladlar ustida soʻzlagan notiqlar koʻproq ijodiy masalalar ustida toʻxtadi-lar. N. Safarov, „Olovli izlar“ .
8 maxe. Homilador boʻlmoq, qochmoq (chor-va mollari haqida).
9 Sabr qilmoq, kutmoq. ◆ Mayli, yana bir-ikki kun toʻxtab turing! n ◆ -Toʻxtang boʻl-masa, — dedi, — men bir ish qilayki.. ammo shu daqiqadan boshlab ixtiyoringizni menga topshiring! A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ТЎХТАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
toʻxtamoq
1 останавливаться, приостанавливаться; переставать, прекращаться; poyezd toʻxtadi поезд остановился; tramvay bu yerda toʻxtamaydi трамвай здесь не останавливается; u gapirishdan toʻxtadi он перестал говорить, он замолчал; ish toʻxtab qoldi работа приостановилась; работа стала; soat toʻxtadi часы стали;
2 останавливаться, касаться; yana bir masalaga toʻxtalmoqchiman хочу остановиться ещё на одном вопросе; dokladchi galdagi vazifalar haqida batafsil toʻxtadi докладчик подробно остановился на очередных задачах;
3 останавливаться (на постой, на ночёвку и т. п.); sayohatchilar shahar mehmonxonasida toʻxtadilar путешественники остановились в городской гостинице;
4 забеременеть, зачать (о животных);
5 ждать, ожидать; терпеть.