toʻzgʻoq
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)toʻzgʻoq I[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
toʻz-gʻoq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
TOʻZGʻOQ I 'baʼzi oʻsimliklarning toʻzgʻuvchan po — pugi'. Qizchalar qoqi oʻtining toʻzgogʻini uzib olib, puflab oʻynab yurishibdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi 'osmonga koʻtaril—1 maʼnosini anglatgan toz— feʼlining (ДС, 579; Devon, II, 353) eski oʻzbek tilida 'takror' maʼnosini ifodalovchi -gʻa qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan ot yasovchi —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: (toz- + gʻa = tozgʻa-) + q = tozgʻaq > tozgʻâq.
TOʻZGʻOQ II ' toʻzgʻigan'. Zarralar t oʻ z g o q qolda boʻlsa, quruq tuproq deyiladi (M.Bahodirov). Bu soʻz Qadimgi turkiy tildagi 'osmonga koʻtaril-' maʼnosini anglatgan toz- feʼlining (ДС, 579; Devon, II, 353) eski oʻzbek tilida ' takror1 maʼnosini ifodalovchi —gʻa Qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan sifat yasovchi —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik q un — doshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: (toz— + gʻa = tozgʻa-) + q = tozgʻaq > tozgʻâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Toʻzgʻigan, toʻziq, toʻzgʻin. ◆ Zar-ralar toʻzgʻoq holda boʻlsa, quruq tuproq deyiladi. M. Bahodirov, „Tuproqshunoslik-dan amaliy mashgʻulotlar“ . ◆ Uning toʻzgʻoq soch-lari, oppoq badani.. ochilib-sochilib turadi. U. Ismoilov, „Saylanma“ .
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
toʻzgʻoq II[tahrirlash]
Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
toʻz-gʻoq
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
- Lux, qamish va sh.k. oʻsim-liklarning toʻzgʻuvchan parsimon popugi, hosili. Krqioʻt toʻzgʻogʻi. ish Haysi biruzun-quloq orqali bu gap qamish toʻzgʻogʻiday ta-ralib ketdi. H. Nazir, Oʻtlar tutashganda.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
ТЎЗҒОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
Ruscha ru
toʻzgʻoq
1 растрёпанный; ◆ toʻzgʻoq soch растрёпанные волосы;
2 бот. летучка, пушинка; momaqaymoq (или qoqi oʻt) toʻzgʻogʻi пушинка (летучка) одуванчика; qamish toʻzgʻogʻi пушинка камыша.