Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tur-li

Aytilishi

Etimologiyasi

TURLI ' bir-biriga oʻxshamagan', ' har xil'. Ja-moamizda t u r l i millatlarning vakillari bor. Shunday maʼnoni anglatgan sifat qadimgi turkiy tilda türlüg (ПДП, 436; Devon, I, 141; DS, 599), türlük (ПДП, 436; Devon, I, 441) shakllarida talaffuz qilingan. Koʻ— rinadiki, bu sifat qadimgi turkiy tilda 'xil' maʼnosini anglatuvchi tür otidan -lüg qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, III, 328); bu qoʻshimcha oxiridagi g undoshi k undoshiga almashib ham talaffuz qilingan: tür + lüg = türlüg > türlük; keyinchalik soʻz oxiridagi k undoshi y undoshiga almashgan, soʻngra bu undosh talaffuz qilin-may qugagan, nihoyat, oxirgi ochiq boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan; oʻzbek tilida ü unlisining yum — shoqlik belgisi ioʻqolgan: türlük > türlüy > türlü > türli > turli.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Belgi-xususiyati, holati, joy-lashish oʻrni va b. jihatlari bilan oʻzaro farqlanadigan, har xil turga mansub boʻlgan, har xil. ◆ Turli xalq vakillari. Turli tilda soʻzlashuvchi kishilar. Turli ovozlar. Turli kitoblar. Turli taomlar. Turli mam-lakat vakillari. Turli sohalar. sht Boyvach-cha oʻzining fargʻonalik doʻstlari bilan boʻlgan oʻtirishlaridan, har turli ziyofatlar-dan soʻzladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Mam-lakatimizning turli iqlimiy zonalarida oʻsuvchi oʻsimliklar turli vaqtlarda gullay-di. "Fan va turmush" .

Bir turli 1) bir xil, doim birdek boʻ-lib, oʻzgarmay turadigan. ◆ Bu oshxonada doim bir turli ovqat boʻladi. hi ◆ Qizlar oʻz-larining bir turligina soʻrashiisshri bilan Kumush ila koʻrisha boshladilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar; 2) qandaydir boshqacha; gʻala-ti bir, oʻziga xos bir; ajib“ . ◆ Bu qizning oʻzi-ga xos bir turli fazilati bor edi. m ◆ Otabek qiziq holatda qoldi: bir turli titrab ketdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Oʻyin ham bir turli nazokat kasb etib, Gulsumbibi yoʻrgʻalay ketdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 kam qoʻll. Kabi, singari, oʻxshash, yang-ligʻ. ◆ Ilon tilli, yashin turli xanjarni, Obroʻ ber, debxipcha belga bogʻladi. "Ravshan" .

Sinonimlari

har xil

Antonimlari

ТУРЛИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Chuvashcha: тӗрлӗрен

Ruscha _ru

turli
1 разный; различный, разнообразный; ◆ turli tillarda soʻzlashuvchi kishilar люди, говорящие на разных языках; ◆ Shahar turli tomonlardan kelgan turli odamlar bilan toʻla edi (П. Турсун, «Ўќитувчи») Город был полон разношёрстной публики, прибывший из разных мест; ◆ bir turli 1) одинаковый, однообразный; 2) некоторый; какой-то особенный, своеобразный; ◆ har turli или ◆ turli xil различный, разнообразный; ◆ bu hakda turli ovozalar tarqaldi об этом стали ходить разные слухи; ◆ turli jinsli moddalar разнородные вещества; ◆ turli jinsli ergash gaplar грам. разнородные придаточные предложения;
2 подобный; похожий, вроде: ◆ ...yashin turli xanjarni ...belga bogʻladi («Равшан») ...он привязал к поясу кинжал, подобный молнии; ◆

ikkinchi turli qilib aytganda иначе говоря.