turtki

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

turt-ki

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Uncha qattiq, kuchli boʻlma-gan qisqa, keskin zarb. ◆ Hoʻkizga turtki, donoga ishora kifoya. Maqol . n ◆ Bir vaqt u allakimning turtkisidan uygʻonib ketdi. L. Tojiyeva, „Mehrim sizga, odamlar“ . Orqaroq-da qolgan Vitya alanglab, odamlarning turt-kisi yoqmay, qadam taillardi. R. Fayziy, Hazrati inson.

2 koʻchma Biror ish, harakat va shu kabilarning boshlanishi, amalga oshishi, yuzaga chiqi-shi uchun qoʻzgʻatuvchi, undovchi narsa, sabab. ◆ Bu fikrlarni aytishimga olimlar davra-sidagi suhbat turtki boʻldi. Gazetadan . ◆ Men xayolimdan dastlabki poemalarimning yara-tilishi, unga sabab boʻlgan voqealar va yozi-lishiga turtki boʻlgan odamlarni oʻtkaza boshladim. Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi“ .

Turtki bermoq Qoʻzgʻatuvchi, undovchi gap-soʻz, ish-harakat va sh.k. vazifasini oʻtamoq, qilmoq. ◆ ..birda muruvvatpesha, birdajohil-likdan oʻzini unutadigan Muhammad Rahim-xon [Avazning/ ham shafqatini oʻygʻotar, ham nafratiga turtki berardi. S. Siyoyev, „Yorugʻ-lik“ .

3 koʻchma Kishini xoʻrlovchi, tahqirlovchi harakat. ◆ Yana mehnat, turtki, yupun, qish kuni

och. Gʻ. Gʻulom. ◆ Yana avvalgi doʻqu turtkiyu tuhmatga oʻtib, Koʻcha-koʻylarda sizni zor ila hayron qiladir. Hamza .

Turtki yemoq 1) turtki tegmoq, turtkiga duchor boʻlmoq. ◆ Sultonmurod qaynagan olomon ichida turtki yeb, bosilib, ezilib, uzoq yurdi. Oybek, „Navoiy; 2) xoʻrlik koʻrmoq, kam-sitilmoq, tahqirlanmoq“ . ◆ Salomat qaqshoq oʻgay ona bilan chiqisholmadi. Har kun janjal, eshitmagan gapi, yemagan turtkisi qol-madi. S. Ahmad, „Hukm“ .

Antonimlari

ТУРТКИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

turtki
1 толчок, удар; ◆ ichki turtki перен. внутренний толчок;
2 перен. толчок, побудительная причина; ◆ ishga turtki boʻlmoq послужить толчком к работе;
3 перен. дёрганье, унижение; издевательство; ◆ Yana mehnat, turtki, yupun, qish kuni och... (Ѓ. Ѓулом, «Кўкан») Опять непосильный труд, унижение, холод и голод в зимние дни...; ◆ turtki yemoq 1) получать толчок, получать удар; ◆ majlisda u rosa turtki yedi на собрании его одёрнули как следует; 2) подвергаться унижению, подвергаться издевательствам.