tuzmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tuz-moq

Etimologiyasi

TUZ- 'qismlarni maʼlum tartibda yaxlitla-', ' tartibga solib yarat—'. Ertangi ishga bugun reja t u z (Maqol). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli tüz— tarzida talaffuz qilingan (ПДП, 436; Devon, I, 16; DS. 602); oʻzbek tilida ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: tüz— > tuz—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Barpo etmoq, vujudga kel-tirmoq, yaratmoq. ◆ Armiya tuzmoq. Komissiya tuzmoq. Jamiyat tuzmoq. Partiya tuzmoq. m ◆ Temur tuzgan saltanatning vorisligi Shohruxdan keyin Ibrohim Sultonga oʻtishiga umid bogʻlashardi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

2 Tarkibiy qismlardan yaxlit narsa yaratmoq, tarkib etmoq, tartib qilmoq. Jum1◆ Yu tuzmoq. Roʻyxat tuzmoq. Ertangi ishga bugun reja tuz. Maqol . ■■ ◆ Biz nutqimiz-da ayrim soʻzlarni oʻzaro biriktirib, gap tuzamiz va fikrimizni bayon qilamiz. "Uzbek tili" darsligi .

3 Turli material, maʼlumot va shu kabilarni yigʻib va maʼlum tartibda joylashtirib, yaxlit bir holga keltirmoq; yaratmoq. ◆ Toʻp-lam tuzmoq. Ikki tilli lugʻat tuzmoq. Dars-lik tuzmoq. n ◆ Ular Avazning koʻhna, yangi gʻazallarini tartibga solib, bir devon tuz-moqchi boʻladi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

4 Rasmiy ravishda kelishib, biror huj-jat yozmoq. ◆ Dalolatnoma tuzmoq. m [◆ Mirza-karimboy] Oʻgʻli Hakimboyvachchaning paxta savdosi yuzasidan oʻris firmalari bilan yaqinda tuzgan shartnomasi ustida oʻylab.. koʻzlarini yana mahkamroq yumdi. Oybek,

Tanlangan asarlar. ◆ Ikkala hukmdor yarash bitimi tuzubdurlar. M. Osim, „Ibn Sino qissasi“ .

5 Uyushtirmoq; qurmoq, qilmoq. ◆ Ular yuksak oilalarning oʻgʻillari. Ularning kis-salarida oltin-kumush moʻl. Ular kechalar "shirin suhbatlar" tuzadilar. Oybek, „Navoiy“ . ◆ Gʻalaba munosabati bilan Muzaffar mirzo katta ziyofat tuzdi. Oybek, „Navoiy“ .

6 kam qoʻll. ayn. tuzatmoq 2. ◆ Buzilgan ishni botir tuzar. Maqol . Ota buzsa, bola tu-zar. Maqol.

7 ayn. tuzamoq. ◆ Elda qolgan kattalar Toʻlgʻonning oldida dasturxonni tuzib, olib ketib xizmat qilib turdi. "Oysuluv" . ◆ Er-larga oʻxshab, mundoq bir oz chaqchaqlashib oʻtirsangiz nima qiladi. Ne-ne umid bilan dasturxon tuzgan edim.. Shuhrat, „Jannat qidirganlar“ .

Antonimlari

ТУЗМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

tuzmoq

Tillar

• Portugalcha: carregar
• Turkcha: yük

Ruscha _ru

tuzmoq
1 составлять; ◆ adabiy toʻplam tuzmoq составлять литературный сборник; ◆ plan tuzmoq составлять план;
2 составлять, формировать, организовывать, образовывать, создавать; ◆ komissiya tuzmoq образовать (создать) комиссию; ◆ poyezd tuzmoq формировать поезд; ◆ hukumat tuzmoq формировать правительство; birinchi oʻzbek teatr truppasini Hamza tuzdi Хамза организовал первую узбекскую театральную труппу; yaxshi oʻgʻil yurt tuzar, yomon oʻgʻil yurt buzar см. buzmoq 3;
3 составлять, строить; ◆ jumla tuzmoq составлять (строить) предложение;
4 устраивать, организовывать; Ular kechalari "shirin suhbatlar" tuzadilar (Ойбек, «Навоий») Они по вечерам устраивают «задушевные беседы»;
5 заключать, составлять; ◆ shartnoma tuzmoq заключать договор; ◆ akt tuzmoq составить акт;
6 = tuzamoq 1, 2.