uymoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]uy-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]UY- ’ustma-ust qoʻyib toʻpla-’, ’yigʻ-’. Yuviladigan kiyim—boillarni bir yerga u y i b h oʻ y d i. Qadimgi
turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl oʻg tarzida talaffuz qilingan, keyinroq g undoshi y un — doshiga almashgan (ЭСТЯ, I, 620), oʻ unlisining yum-shoqlik belgisi yoʻqolgan: oʻg- > üy- > uy-. _
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Ustma-ust qalashtirib, bir yerga toʻplamoq, uyum yoki garam hosil qil-moq; yigʻmoq. ◆ Toiiarni bir yerga uymoq. Te-rilgan paxtani uymoq. Beda uymoq. hi ◆ Qa-mishlarni bogʻ-bogʻ qilib, kanal ichiga uyib, yoqishadigan boʻlishdi. "Oʻzbekiston qoʻriq-lari" . ◆ Boʻtaboyni qurol-yarogʻ uyib taiiagan bir hujraga olib kirishdi. S. Ahmad, „Hukm“ . ◆ ..yuz-qoʻlini yuvib, muzdakkina boʻlib olgach, oʻz ekskavatori hozirgina uygan tuproq tepa ustiga chiqib, chordana qurdi. Sh. Gʻulomov, „Shonli avlod“ .
- Qovoq uymoq ayn. qovoq solmoq q. qovoq II. ◆ Raykom sekretarining qovoq uyib, yer tagidan nazar tashlaganini koʻrib, birdan uning nafasi ichiga tushib ketdi. N. Safarov, „Uzoqni koʻzlagan qiz“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]УЙМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.