uyushmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-yush-moq

Etimologiyasi

UYUSH- ’toʻdalash—’, ’birlash-’. Barchamiz u yu — sh i b mehnat hilsak, marraga tezroh yetamiz. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’toʻpla-’, 'toʻdala-’ maʼnosini anglatgan üg- feʼlining üy- shaklidan (ЭСТЯ, I, 621) (Ü^g_ ^ ük- > üy—) birgalik maʼnosini ifodalovchi —(ü)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; oʻzbek tilida oʻ un — lilarining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: üy- + üsh = üyüsh- > uyush-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

birlashib, bir maq-sad yoʻlida birga harakat qiladigan guruh, jamoa, tashkilot hosil qilmoq, birga harakat qilish uchun oʻzaro birlashmoq. ◆ Kelganidan buyon havaskorlarni toʻplab, toʻ-garak ochmoqchi boʻlib yurgan Jalolxon hali juda uyushib, qovushib boʻlmagan toʻgarakning dastlabki badiiy xizmatini koʻrsatdi. R. Fayziy, „Choʻlga bahor keldi“ .

uyushmoq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-yush-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shv. Uvishmoq. ◆ ..bolalar uyushgan oyoqlarini ishqalab yozib, yerga tusha boshladilar. I. Rahim, „Chin muhabbat“ . ◆ Boʻri polvonning qalbi uyushib ketdi. T. Murod, „Yulduzlar mangu yonadi“ .

Antonimlari

УЮШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

uyushmoq I
1 объединяться; mayda tarqoq, dehqon xoʻjaliklari kolxozga uyushdilar мелкие распылённые крестьянские хозяйства объединились в колхозы;
2 организовываться, сорганизовываться; становиться организованным, сплочённым; ◆ otryad boʻlib uyushmoq сорганизоваться в отряд.

uyushmoq II
1 сгущаться, запекаться (о крови); qon uyushib qoldi кровь сгустилась, свернулась;
2 затекать, неметь; oyoqlarim uyushib qoldi у меня ноги онемели;
3 знобить; badanim (или etim) uyushib turibdi меня знобит.