xil

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xil

Etimologiyasi

a. — xususiyat, sifat

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Biror

narsaning navi, turi; zot, jins. ◆ Ikki xil fikr. Atlasning yetti xwi rang jilosi. n Lekin Karim Toirov degani ham boʻsh kel-maydiganlar xshshdan ekan. S. Ahmad, Yulduz. ◆ Ichimliklarning qaysi xilidan soʻrasangiz — tayyor. S. Zunnunova, „Olov“ . ◆ Dildor qosh-larini, yelkalarini uchirib, ming xil muqom bilan qoʻshiq aytardi. S. Ahmad, „Ufq“ .

Bir xil 1) bir turli; har jihatdan teng. ◆ Kunlar bir xil, kunlar zerikarli. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . Tosh koʻzaga tushsayam, koʻza toshga tushsayam, oqibat bir xwi — tosh sinmaydi, koʻza sinadi. S. Siyoyev, Yorugʻlik; 2) ayrim, baʼzi, baʼzi bir. ◆ Koʻp lashkar vagʻirlashdi, Togʻlarning qushi uchdi. Qoʻrqoqning hushi uchdi, Bir xili otdan tushdi. "Yusuf va Ahmad" . Bir xil boʻlib ketmoq Toʻlqinlanmoq, haya-jonlanmoq; oʻzini noqulay sezmoq. U ◆ boʻ-yinbogʻini bogʻlarkan, xotiniga razm solib, koʻng/iu bir xil boʻlib ketdi. S. Nurov, „May-salarni ayoz urmaydi“ . Xil tushmoq (yoki kel-moq) Bir-biriga mos kelmoq, mos tushmoq. Koʻp oʻtmay ◆ [Nabijon bilan raisning\ ora-laridan ola mushuk oʻtadigan, gaplari gap-lariga xil kelmaydigan boʻlib qoldi. F. Nas-riddinov, „Ota oʻgʻli“ .

Antonimlari

ХИЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

xil
1 вид, сорт; род; тип; ◆ bir necha xil gazlama несколько сортов материи; ◆ xillarga ajratmoq подбирать по сортам, сортировать; рассортировывать; bu (или shu) ◆ xilda таким образом, так; ◆ ish shu xilda bora bersa, plan toʻlmaydi если дело дальше будет продолжаться в таком духе, план не будет выполнен; bu (или shu) ◆ xildagi такой, такого рода; ◆ bu xildagi xatolar koʻp uchraydi такого рода ошибки встречаются часто; ◆ bir xil 1); одинаковый; однородный, однотипный; 2) одинаково; ◆ ikkita bir xil uy два одинаковых дома; ◆ hammaga bir xil qaramoq одинаково относиться ко всем; относиться, не делая различия (между кем-чем-л.); 3) некоторый; ◆ bir xil odam unday deydi, bir xil odam boʻnday deydi одни люди говорят так, другие - по-другому; ◆ bir xil boʻlib ketdim я почувствовал какую-то неловкость, мне сталокак-то неприятно, не по себе; ◆ bu sovuq xabarni eshitib, koʻnglim bir xil boʻlib ketdi от этой неприятной вести мне стало не по себе; ◆ ikki xil 1) два сорта; ◆ ikki xil mol два сорта товара; 2) разный; неодинаковый; ◆ ikki xil odam разные люди; 3) неодинаково; ◆ xil-xil разный, разнообразный, многообразный, всякого рода; ◆ xilma-xil различный, разный, разнообразный, многообразный; ◆ xilma-xil машиналар разнообразные машины; ◆ xilma-xil rangdagi mushaklar разноцветные ракеты; ◆ xilma-xillik разнообразие; многообразие;
2 подобранный, отобранный (из кого-чего-л.); лучший; ◆ Oʻlkamda yetishdi xil yigitlar, Gʻayratli, ziyrak, dadil yigitlar (Ћабибий) В моём краю выросли замечательные джигиты - энергичные, смышлёные и отважные; ◆ 

• xil tushmoq подходить, соответствовать друг другу (чаще в отрицательном смысле); ◆ ular juda xil tushibdi они - два сапога пара; они один другого стоят.