xunuk

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xu-nuk

Etimologiyasi

XUNUK Bu sifat ПРСda [xonok, xonäk] shakllarida (198), ТжРСda xunuk shaklida (431) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojikcha shakpi olingan. Bu sifat asli 'sovuq', 'salqin' maʼnosini anglatadi; oʻzbek tiliga 'koʻrimsiz', 'yokimsiz' koʻchma maʼnosi bilan olingan (OʻTIL, II, 339). Oʻzbek tipida bu sifatdan xunuklash- feʼli, xunuklik mavhum oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. ■ <■ ^ — salqin, sovuq; yoqim-siz, jozibasiz; mungli

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Koʻrinishi yoqim-siz; koʻrimsiz, chiroyli emas. ◆ Fransuzlar dunyoda xunuk ayollar yoʻq, faqat oʻziga oro bermagan, parvarishsiz ayollargina bor, deb hisoblashadi. "Saodat" . ◆ Voy-vuy, qishlogʻimiz shunaqa xarob, shunaqa xunukmi! A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

2 koʻchma Yoqimsiz; noxush, jirkanch. ◆ Xunuk voqea. n ◆ Har qalay, kecha xunuk ish boʻldi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Bechora xotinning inson-lik qadru qiymatini yerga uradigan nihoyat-da xunuk yoʻl bu. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

3 koʻchma Qoʻrqinchli. ◆ Uning [Anvarning] koʻʼshri qorongʻida charaqlar, vajohati xunuk edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

4 koʻchma Quloqqa yoqmaydigan, yoqimsiz eshitiladigan. ◆ Xunuk tovush. yat Tuni bilan boʻlgan gʻazabli boʻkirishlar, xunuk alah-lashlar, yirtqichday uvlab yigʻlashlar tin-di. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Jimjit qabriston tepasidagi chinorda boyqush xunuk sayradi. S. Ahmad, „Ufq“ .

Xunuk koʻrinmoq Yoqimsiz taassurot qol-dirmoq. ◆ Voy, ilm uvol emasmi, nega iilla-maysiz? Hozirgi zamonda sichqon tutaman degan mushuk hamma odamning koʻziga xunuk koʻrinadi-ya! A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar“ .

Antonimlari

ХУНУК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

xunuk
1 некрасивый, неказистый, невзрачный, неприглядный; ◆ xunuk odam некрасивый (неказистый) человек; ◆ xunuk naqsh некрасивый узор; ◆ xunukdan-xunuk 1) крайне безобразный, уродливый; 2) из рук вон плохо;
2 перен. некрасивый; неблаговидный; ◆ xunuk ishlar неблаговидные дела; ◆ Rahmatilla Obidiy hech kimniig xayoliga kelmagan juda-juda xunuk bir shahvoniy jinoyat qilib qoʻyib, besh yilga kesilib ketdi (А. Ќаћћор, «Ќўшчинор»») Рахматулла Абиди совершил очень-очень гнусное сексуальное преступление, какое никому в голову не могло прийти, и был осужден на пять лет;
3 перен. неприятный, нехороший, дурной; ◆ xunuk xabar неприятная (недобрая) весть; ◆ xunuk voqea неприятное событие; ◆ xunuk koʻrinmoq 1) казаться некрасивым, неказистым; 2) перен. казаться неприятным, дурным.