yigʻlamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yigʻ-la-moq

Etimologiyasi

YIGʻLA- ’koʻz yoshi toʻk-’. Bola hanuz chirhirab y i gʻ l a r e d i (Abdulla Qahhor). Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi ’koʻz yoshi toʻkish holati’ maʼnosini anglatgan yïgʻ otidan -la qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 80; Devon, III, 324; DS, 266); oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan, a unlisi ä unlisiga almashgan: yïgʻ + la = yïgʻla- > yigʻlä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yigʻi qilmoq (q. yigʻi). ◆ Achinib yigʻlamoq. Piq-piq yigʻlamoq. Uv tor-tib yigʻlamoq. Oʻkirib yigʻlamoq. Hoʻngrab (hoʻng-hoʻng) iigʻlamoq. n ◆ Endi onaga qoʻshilib qiz yigʻlar, qizga qoʻshilib ona yigʻlardi. Choʻlpon, „Kecha va kunduz“ . ◆ Bola hanuz chirqirab yigʻlar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

Aytib yigʻlamoq etn. Marhumga kuyinib, yurak soʻzlarini aytib yigʻlamoq, uni madh etib yigʻlamoq. Achchiq-achchiq yigʻlamoq Ach-chiq-alam bilan yigʻlamoq. ◆ Kecha uning uyi-dan xotin kishining achchiq-achchiq yigʻlagan tovushi eshitildi. A. Qahhor, „Qanotsiz chit-tak“ . Zor yigʻlamoq Zorlanib yigʻlamoq. ◆ Bola: "Dadam, dadam!" deb zor yigʻlardi. K. Yashin, „Hamza“ . Yigʻlab koʻrish(a)di s.t. kest. Juda monand, mos keldi, juda ham yarashdi. ◆ Toʻn yigʻlab koʻrishdi. m ◆ \Hotam:\ Dani, sovima-sin [ryumkaga quyib\. Bu jonivor kabob bilan yigʻlab koʻrishadi. Qitday-qitday yutay-lik. N. Safarov, „Hayot maktabi“ . Yum-yum yigʻ-lamoq Qatgiq koʻz yoshi toʻkib yigʻlamoq. ◆ Acha-xon yum-yum yigʻlab, onasining peshonasini si-lardi. K. Yashin, „Hamza“ . Qon yigʻlamoq Niho-yatda alam-iztirob bilan yigʻlamoq. ◆ Xola-ning ogʻir yurak yarasi yangilanar, qon yigʻla-gan qaygʻuli kupi yodiga tushar edi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

2 koʻchma Nolish qilmoq. ◆ Uzoq-uzoqlarda musiqa yigʻlardi. Sh. Rashidov, „Boʻrondan kuchli“ .

Antonimlari

ЙИҒЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yigʻlamoq
1 плакать, проливать слёзы; рыдать; ◆ oʻkirib yigʻlamoq вопить; oʻpkasi toʻlib yigʻlamoq рыдать; hoʻng-hoʻng (или hoʻngrab) ◆ yigʻlamoq плакать навзрыд; qon-qon (или zor-zor) ◆ yigʻlamoq горько плакать; yigʻlab-siqtab плача и рыдая; ◆ aytib yigʻlamoq этн. плакать с причитаниями (по покойному); azaga kelgan xotin oʻz dardini aytib yigʻlaydi погов. женщина, пришедшая на поминки, плачет о своём собственном горе; pulim yigʻlab (dod deb) ketdi разг. плакали мои денежки;
2 перен. плакаться; жаловаться.