yomgʻir

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yom-gʻir

Etimologiyasi

YOMGʻIR ’tomchi holatidagi yogʻin’. Oʻtgan bulut— dan yo m gʻ i r kutma (Maqol). Bu ot qadimgi turkiy tilda 'osmondan yogʻin shaklida tushib tur-’ maʼnosini anglatgan yagʻ- feʼlidan (ПДП, 383; Devon, III, 68; DS, 223) -mur qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 57); qadimgi turkiy tildayoq gʻm undoshlari oʻrin almashgan (Devon, III, 45), oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga, u un — lisi i unlisiga almashgan: yagʻ- + mur = yagʻmur > yamgʻur > yâmgʻir. Oʻzbek tilining ayrim shevalarida bu soʻz yâgʻmur, yângʻir tarzida ham talaffuz qilinadi; yâgʻmur tarzida talaffuz qilishda undoshlar oʻrin al— mashmaydi; yângʻir tarzida talaffuz qilishda esa gʻm undoshlari oʻrin almashib, m undoshi n undoshiga al— mashadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Bulutlardan suv tomchilari holida tushadigan, yogʻadigan yogʻin. ◆ Yomgʻir suvi. Yomgʻir yogʻdi. Oʻtgan bulutdan yomgʻir kut-ma. Maqol . m ◆ Yomgʻir xuddi jonga igna sanch-ganday, ezib muttasil savalardi. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ Yomgʻir tomchilari bilan yuvilgan havoning pokiza yellari goh badanni chimchilab oʻtadi, goh seskantiradi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

Oʻq yomgʻiri Yomgʻirday yogʻilayotgan koʻp oʻq. ◆ Uch tomondan yogʻilayotgan oʻq yomgʻiri ular-ning boshini koʻtargizmay qoʻydi.. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .

Antonimlari

ЁМҒИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

yomgʻir (koʻplik yomgʻirlar)

Tillarda

Yomgʻir

• Ozarbayjoncha: yağmur
• Bolgarcha: дъжд (dǎžd)
• Albancha: shi
• Inglizcha: rain
• Ispancha: lluva
• Forscha: باران
• Fransuzcha: pluie
• Gagauzcha: yaamur
• Xausacha: ruwa
• Hindicha: पड़ना (paṛnā)
• Yaponcha: ame
• Kannadacha: ಮಳೆ (maḷe)
• Koreyscha: 비 (bi)
• Laocha: ຝົນ (fon)
• Lyuksemburgcha: Reen
• Makedoncha: врне (vrne)
• Malayalamcha: പെയ്യുക (peyyuka)
• Moʻgʻulcha: бороо (boroo)
• Olmoncha: Regen
• Niderlandcha: regen
• Norvegcha (bokmål): regne
• Oksitancha: plòure, plàver
• Polyakcha: deszcz
• Portugalcha: chuva
• Eski Prusscha: aglo
• Ruscha: дождь (dožd’)
• Taycha: ฝน (fǒn)
• Turkmancha: ýagyş
• Turkcha: yağmur
• Urducha: بارش
• Vyetnamcha: mưa
• Yorubacha: ojo
• Zulucha: imvula

Ruscha _ru

yomgʻir
дождь; // дождевой; ◆ yomgʻir yogʻayotir идёт дождь; ◆ yomgʻir yogʻay deb turibdi собирается дождь; ◆ yomgʻir suvi дождевая вода; ◆ qordan qutulib, yomgʻirga tutilmoq погов. (букв. спастись от снега, да попасть под дождь) из огня да в полымя; ◆ oʻtgan bulutdan yomgʻir kutma посл. от ушедших облаков не жди дождя ;◆ 

• oʻq yomgʻiri град пуль.