yorlaqamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yor-la-qa-moq

Etimologiyasi

YORLAQA- ’mehr-shafqat koʻrsat-’, 'gunohini kechir-’. Siz mening bu xatimni oʻhib, gunohlarimni yo r l a h a b t u r g a n kezlaringizda .. (Abdulla Qodiriy). Bu feʼl qadimgi turkiy tilda ’vakolat hujjati’, 'koʻrsatma’ maʼnosini anglatuvchi yarlïgʻ otining yarlïq shaklidan -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 20; DS, 242); keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi ï unlisi a unlisiga (ДС, 242), oʻzbek tilida birinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga, keyingi boʻgʻindagi a unlilari ä unlilariga almashgan: yarlïq + a = yarlïqa- > yarlaqa- > yârläqä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qoʻllab-qoʻltikdamoq, madad bermoq. ◆ Quyosh tangrisi bizni yorlaqa-sa, shahanshohi Eron askarlari, qurshovda qol-gan jayronlarday, qochgani joy topolmay qolgʻaylar. M. Osim, „Karvon yoʻllarida“ . ◆ Avaz ilgari yuzlab gʻazallar, muxammasu qasidalar yozgan, baʼzi abyotini Tabibiydek zabardast shoir ham maqtagan, shohbayt deb ulugʻlagan, Feruz yorlaqab, inʼomlar bergan. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Afv etmoq, kechirmoq, gunohidan oʻtmoq. ◆ Bir-ikki daqiqali fikrdan soʻng Ota-bekning: "Siz mening bu xatimni oʻqib, gu-nohlarimni yorlaqab turgan kezlaringizda, albatta, men Margʻilon yoʻlida boʻlsam ke-rak.." jumlasini koʻzdan oʻtkazdi-da, Sodiq-dan soʻradi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Xudo yorlaqadi din. Xudo diliga soldi, xudo marhamat koʻrsatdi. -Xayriyat, xayri-yat, Abdurasul! — dedi Olaxoʻja, oxiri bo-shini koʻtarib, — sening ham qadaming biz tomonga tushar kun bor ekan. Nechuk xudo yor-laqadi!P. Tursun, Oʻqituvchi.

Antonimlari

ЁРЛАҚАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yorlaqamoq
прощать, извинять, (по)миловать; xudo yorlaqadi рел. бог ниспослал удачу; он оказал милость; Siz yorlaqab разг. по вашей милости; nechuk yorlaqadi разг. что это вдруг оказана милость!, по какому такому случаю!, что за оказия! (говорится, когда кто-л. удостоил кого-л.своим редким посещением).